نورنیوز-گروه فرهنگی: بهرام بیضایی کارگردان سرشناس سینما و تئاتر ایران در روز تولدش درگذشت.
بهرام بیضایی، کارگردان سینما و تئاتر، نمایشنامهنویس، فیلمنامهنویس و پژوهشگر کشورمان بر اثر عوارض ناشی از سرطان در آمریکا از دنیا رفت. این هنرمند زاده پنجم دیماه ۱۳۱۷ در تهران بود که در تولد ۸۷سالگیاش چشم از جهان فروبست.
دانشگاه ایرانشناسی استنفورد آمریکا این خبر را تایید کرد و نوشت: "گروه ایرانشناسی دانشگاه استنفورد درگذشت فخر ادب و هنر ایران، استاد و همکار برجسته ما در ۱۵ سال اخیر، بهرام بیضایی را به اطلاع همگان میرساند. بارها گفته بود موطن و مسلک او عالم فرهنگ است. عشقی عظیم به ایران داشت..."
بهرام بیضایی علاوه بر کارگردانی و نمایشنامهنویسی در سینما و تئاتر، عرصههای دیگری چون تدوین، ساخت عنوانبندی و تهیهکنندگی را هم تجربه کرده است. او از سال ۱۳۴۰ تاکنون ۲۴ فیلم کوتاه و بلند را کارگردانی و یا تدوین کرده است که فیلمهای سینمایی بلند «چریکه تارا»، «مرگ یزدگرد»، «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران» و «سگکشی» از مهمترین آثار او به شمار میرود. این کارگردان که نوشتن ۳۰ نمایشنامه را در کارنامه کاریاش دارد، تاکنون چندین اجرای تئاتر نیز داشته است. این هنرمند نگارش بیش از ۵۰ فیلمنامه، پنج روایت و شش پژوهش را نیز در کارنامه خویش به ثبت رسانده است.
بیضایی سال ۸۶ بعد از ۱۰ سال دوری از فیلمسازی ، فیلم «وقتی همه خوابیم» را ساخت. او سال ۱۳۸۵ بر آن شد تا ساخت فیلمنامه دیگرش «مقصد» را آغاز کند و هرچند این فیلمنامه پروانه ساخت گرفت، اما ساخت آن با مشکلاتی روبهرو شد و بیضایی بهتر دید مدتی دست نگه دارد تا همچنان با فیلمهایی مانند «باشو غریبه کوچک»، «مرگ یزدگرد»، «چریکه تارا»، «کلاغ»، «سفر»، «مسافران»، «شاید وقتی دیگر» ،«سگکشی» و... یکی از کمکارترین و در عینحال اثرگذارترین فیلمسازان ایران باشد.
بهرام بیضایی مردی که نگران درختان این کشور بود، هنرمندی که از قطع درختان هزاران ساله اندوهگین بود، چند سال پیش در سالروز تولدش میگفت: «دهها فیلم نساختهام تنها ۹ فیلم بلند و سه فیلم کوتاه ساختهام، هر چند برای ساخت همین فیلمها هم تلاش بسیاری کردهام. میخواستم از کارهایی که نکردهام، بگویم اما آن قدر طولانی است که نه وقت و نه حوصله من و شما مجال پردختن به آن را نمیدهد و من هم قصد ندارم حرفهایم رنگ گلایه به خود بگیرد.»
بهرام بیضایی شاید فقط ۱۰ فیلم ساخته باشد. تعداد نمایشهایی هم که به صحنه برده است، خیلی بیش از این نیست اما با نگارش نمایشنامههایی همچون «پهلوان اکبر میمیرد»، «مرگ یزدگرد»، «فتحنامه کلات»، «هشتمین سفر سندباد»، «ندبه»،«سهرابکشی»، «سلطان مار»، «کارنامه بنداربیدخش»، «چهار صندوق»، «مجلس قربانی سنمار»، «مجلس ضربت زدن»، «طربنامه»، «جنگنامه غلامان»، «خاطرات هنرپیشه نقش دوم»، «تاراجنامه» و ... ساخت فیلمهایی چون «عمو سبیلو»، «کلاغ»، «غربیه و مه»، «رگبار»، «چریکه تارا»، «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران»، «سگکشی»، «وقتی همه خوابیم» و ...یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان ایران بود
عارف: بیضایی معیاری ماندگار در تاریخ هنر ایران است
در پی درگذشت بهرام بیضایی، معاون اول رئیسجمهور با صدور پیامی این ضایعه را به جامعه هنری، دانشگاهی و فرهنگی کشور تسلیت گفت و با بیان اینکه بیضایی عاشق ایران و ایرانی بود، تأکید کرد: نام و جهان فکری بیضایی نه بهعنوان یک مقطع تاریخی، بلکه بهمثابه معیاری ماندگار در حافظه فرهنگی ایران باقی خواهد ماند.
متن پیام محمدرضا عارف بدین شرح است:
انالله و اناالیه راجعون
درگذشت جناب آقای بهرام بیضایی هنرمند نامدار کشورمان، کارگردان ماندگار سینما و تئاتر، نمایشنامهنویس، فیلمنامهنویس و پژوهشگر برجسته فرهنگ و اسطوره، پایانی است بر حضور جسمانی یکی از عمیقترین صداهای تاریخ معاصر هنر این سرزمین؛ اما بیتردید، آغاز ماندگاری پررنگتر نام و اندیشه او در حافظه فرهنگی ایران است.
بهرام بیضایی نه صرفاً یک هنرمند، بلکه معمار اندیشه در هنر بود؛ هنرمندی که روایت، تاریخ، اسطوره، زبان و هویت ایرانی را با نگاهی نقادانه، ژرف و مستقل بازخوانی کرد و آثاری آفرید که هم پختگی و جهان بینی خاصی در آنها نمایان بود و هم فراتر از زمانه خود ایستادند. او با آثارش به ما آموخت که هنر، میدان پرسش است، نه تکرار؛ و فرهنگ، زیستگاهی زنده است، نه خاطرهای ایستا.
اینجانب درگذشت این هنرمند پیشکسوت و تأثیرگذار که عاشق ایران و ایرانی بود را به جامعه هنری، دانشگاهی و فرهنگی کشور، شاگردان، دوستداران، پژوهشگران و خانواده محترم ایشان بویژه همسر گرامی آن هنرمند گرانقدر سرکار خانم مژده شمسایی تسلیت میگویم و باور دارم که اندیشه، زبان و جهانِ بیضایی همچنان الهامبخش نسلهای آینده خواهد بود. نام او در تاریخ هنر ایران، نه بهعنوان یک دوره، بلکه بهمثابه یک معیار باقی خواهد ماند.
محمدرضا عارف معاون اول رئیسجمهور