نورنیوز - گروه سیاسی: انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، یازدهم اردیبهشت ۱۴۰۵ در تهران به صورت تناسبی برگزار می‌شود؛ ثبت‌نام داوطلبان از ۲۱ دی آغاز و تا ۲۷ دی ماه به مدت یک هفته انجام شد. احزاب و تشکل‌های سیاسی نیز که بازیگران اصلی آوردگاه انتخابات محسوب می‌شوند آرام، آرام خود را برای حضور در صحنه رقابت‌های انتخاباتی آماده می‌کنند تا بتوانند کرسی‌های بیشتری را در نهاد شوارها کسب کنند.
با توجه به اهمیت انتخابات شوراها و برگزاری آن به صورت «تناسبی» که برای نخستین بار در سپهر انتخاباتی ایران و آن هم در «عصر وفاق» کلید می‌خورد با «نورالدین آهی» مشاور رئیس جمهور در امور تشکل ها و احزاب سیاسی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می خوانید:
نورالدین آهی، مشاور رئیس جمهور درخصوص ضرورت برگزاری پرشور و مشارکت بالای رای دهندگان در انتخابات آتی، گفت: مشارکتِ گسترده در انتخابات شوراها فقط عدد و آمار نیست؛ بلکه نشانه زنده‌بودن جامعه و پشتوانه قانونی و اجتماعی تصمیم‌های پارلمان شهری است. وقتی مردم حداکثری پای صندوق رای بیایند، شوراها به «پارلمان شهری» تبدیل می‌شوند؛ نهادی که می‌تواند برنامه‌ریزی، اولویت‌گذاری و مطالبه‌گری شهری و محلی را با اقتدار دنبال کند.
آهی در مقابل مشارکت پایین یعنی تحویل دادن میدان مدیریت محلی به نخبه‌سالاران یا بازیگران حزبی بدون برنامه را به معنی کاهش شانس تصویب پروژه‌های حمل‌ونقل پاک، مدیریت پسماند، فضای سبز و سیاست‌های محیط‌زیستی دانست و افزود: بنابراین هر تلاشی که مشارکت را افزایش دهد؛ از آموزش شهروندی تا تسهیل رای‌دادن و تضمین شنیده شدن صدای اقشار مختلف؛ به منزله سرمایه ملی و نه هزینه سیاسی است.
مشاور رئیس جمهور درخصوص اهمیت نقش و جایگاه شوراها به عنوان یک نهاد اجتماعی در مدیریت شهری برای حل مشکلات اجتماعی، گفت: شوراها قانوناً و به‌واقع باید موتور حل‌مسائل محلی و شهری از توسعهٔ خدمات اجتماعی، سلامت محله، تا مدیریت بحران و زیست‌محیطی و مسایل فرهنگی باشند.
وی افزود: قانون وجود شورا را برای «همکاری مردم در پیشبرد برنامه‌های اجتماعی، عمرانی و فرهنگی» مقرر کرده ؛ این یعنی شورا باید نقطه تماسِ مردم با پارلمان شهری و محلی باشد و سیاست‌هایی تولید کند که کیفیت زندگی مردم را بهتر کند. اگر شوراها صرفاً عرصه تقسیم مناصب شوند، حلقه واسط بین مردم و مدیریت اجرایی کنده خواهد شد و مسائل اجتماعی بی‌پاسخ می‌مانند.
این فعال سیاسی و اجتماعی تاکید کرد: درواقع راهبرد ما باید این باشد که شورا به سمت پارلمان شهری حرکت کند، پارلمانی که برنامه‌ساز، شبکه‌ساز و پاسخگو است.
مشاور رئیس جمهور در امور تشکل و احزاب سیاسی در ارزیابی از عملکرد شوراها در دوره های گذشته و اینکه آیا در تحقق اهداف دیده شده برای این نهاد اجتماعی و انجام ماموریت ها موفق بوده اند یا بیشتر به سمت فعالیت های سیاسی به جای ایفای وظیفه اصلی گرایش داشته اند، گفت: بخشی از این نقد منصفانه است، در دوره‌هایی، برخی شوراها وارد منازعات سیاسی شدیدی شدند که مانع تصمیم‌گیری عملی و خدمات‌رسانی شد. اما خطا، سیاست‌ورزی نیست؛ بلکه خطا «سیاست‌بازی» بدون برنامه و بدون پاسخگویی است.
آهی با بیان اینکه سیاست مسئولانه یعنی رقابت برای ارائه راه‌حل و پاسخگویی به مردم پس از انتخاب، تصریح کرد: راهکار ما سرکوب شوراها نیست، بلکه نهادسازی سیاست‌ورزی مسئولانه، آموزش اعضا، داشتن آیین‌نامه‌های شفاف، افشای تضاد منافع و سازوکارهای جلوگیری از بن‌بستِ تصمیمی است. وقتی سیاست در خدمتِ برنامه و مردم باشد، شوراها ناکارآمدی را به فرصت تبدیل می‌کنند.
وی در ارزیابی از عملکرد شوراها در دوره های گذشته افزود: به نظر من عملکرد شوراها نوسانی بوده است. در برخی شهرها و مقاطع خاص، شوراها توانسته‌اند پروژه‌های ملموس اجرا کنند؛ در مواردی دیگر، سیاست‌بازی و ضعف در ظرفیت فنی مانع شده است.
مشاور رئیس جمهور از کمبود آموزش و ظرفیت‌سازی اعضا، ضعف شفافیت و پاسخگویی، آیین‌نامه‌های ناکافی که امکان بن‌بست سیاسی را فراهم کرده‌اند، و فقدان هم‌افزایی میان شورا، شهرداری، جامعه مدنی و نخبگان به عنوان برخی از عوامل ناکارآمدی برخی از شوراها نام برد و افزود: نتیجه‌گیری روشن است، اگر می‌خواهیم شوراها خروجی‌محور شوند، باید هم سازوکارها و هم سرمایه انسانی را اصلاح کنیم.
آهی به عنوان راهکارهای پیشنهادی خود برای افزایش کارآمدی و تقویت جایگاه و نقش آفرینی شوراها از «آموزش اجباری و توانمندسازیِ پیشینی» به عنوان یکی از موضوعات مهم نام برد و افزود: هر نامزد منتخب باید دوره‌های فشرده در بودجه‌ریزی شهری، حقوق عمومی، مدیریت پروژه و تعامل با بخش خصوصی و NGOها را بگذراند.
وی همچنین به اهمیت «شفافیت داده‌محور» اشاره کرد، گفت: انتشار مصوبات، آرا، قراردادها و گزارش پیشرفت پروژه‌ها به‌صورت آنلاین و شاخص‌های عملکرد شهری که مردم بتوانند پیگیری کنند از اهمیت بالایی برخوردار است و «آیین‌نامه‌های ضد بن‌بست» و محدودسازی سازوکارهایی که به یک گروه اجازه می‌دهد تصمیم‌گری را متوقف کند و همچنین مهلت‌های زمانی برای تصمیم‌گیری پروژه‌ها و مجازات برای تاخیر غیرموجه می تواند در بهبود کیفی امور بسیار مهم و موثر باشد.
آهی در ادامه از «بودجه‌پذیری مشارکتی و مدیریت پروژه‌های محله‌ای» به عنوان دیگر راهکار پیشنهادی خود نام برد افزود: مردم باید احساس کنند رأی‌شان در تصمیم‌سازی موثر است و «پارلمان شهری»کیفت زندگی وامنیت زندگی را فراهم می کند در این راه «پشتیبانی فنی و مشاوره نخبگانی» می تواند به شکل‌گیری «چرخش نخبگانی» مطابق راهبرد دولت چهاردهم و تشکیل شبکه‌ای از مشاوران فنی و دانشگاهی که شوراها را در مدیریت پروژه‌ها همراهی کنند، منجر شود.
مشاور رئیس جمهور با تاکید بر اهمیت «حمایت از حضور جوانان و نخبگان»، خاطرنشان کرد: بسته ترکیبی تسهیلات آموزشی، سقف‌های حمایتی برای طرح‌های نوآور محله‌ای و سهمیه‌های انگیزشی برای کاندیداهای جوان، هم مسائل نهادی را برطرف می‌کند و هم ظرفیت انسانی را تقویت می‌کند تا بارِ سیاست‌ورزی به سمت حلِ مسئله برود.
آهی همچنین درمورد نقش احزاب و تشکل ها در ترغیب مردم به حضور در انتخابات و افزایش مشارکت انتخاباتی، گفت: احزاب نباید فقط در فصل انتخابات ظاهر شوند؛ باید نقشِ تربیتی، انتخاب‌محور و بازتاب‌دهنده برنامه‌ها را برعهده بگیرند. احزاب باید نامزدها را براساس برنامه و شایستگی معرفی کنند، پس از انتخابات پشتیبانی فنی کنند و در برابر مردم مسئول و پاسخگو بمانند.
وی افزود: وقتی احزاب در معرفی کاندیدای مسئله‌محور و نه صرفاً محبوبیت‌محور فعال باشند، مشارکت افزایش می‌یابد و شوراها بهتر می‌توانند به پارلمان شهری تبدیل شوند. دولت چهاردهم نیز فضای رقابت را باز گذاشته و بر مشارکت همه جریان‌ها تأکید دارد؛ این فرصت برای احزاب است که به جای «ابزار انتخاباتی»، به «نهاد اداره» تبدیل شوند.
این فعال سیاسی و اجتماعی درمورد ویژگی مهم شورای کارآمد گفت: شوراها باید «مشکل‌گشا» باشند و پروژه‌های مشخص با معیارهای زمان و بودجه و شاخص‌های قابل اندازه‌گیری داشته باشند، «حافظ محیط‌زیست شهری باشند» و از مدیریت پسماند تا کاهش آلودگی هوا با اولویت‌بندی حمل‌ونقل پاک را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.
وی با تاکید بر اینکه شوراها باید در تصمیم‌سازی مردم را مشارکت بدهند؛ گفت: رأی دادن یعنی ایفای نقش در تصمیم‌گیری و فقط به معنای انتخاب موقت یک نماینده نیست، شوراها باید پنجره‌ای برای دیپلماسی شهری و جذب فرصت‌های بین‌المللی باشند و اگر این انتظارات برآورده شود، شوراها تبدیل به پیشران توسعه و موتور اصلاح و عدالت شهری خواهند شد.
مشاور رئیس جمهور در پایان درخصوص برگزاری انتخابات به شیوه تناسبی که برای نخستین بار قرار است در انتخابات این دوره شوراها و در تهران انجام شود، گفت: نظام انتخاباتی تناسبی می‌تواند نمایندگی را متنوع‌تر کند و صدای گروه‌های کوچک‌تر و زنان و نخبگان را پررنگ‌تر سازد؛ به شرطی که «احزاب و فهرست‌ها» ضوابط شفاف و برنامه‌محوری داشته باشند.
آهی با تاکید بر اینکه، انتخابات تناسبی به‌خودی‌خود معجزه نیست، گفت: اما اگر همزمان با تقویت احزاب، آموزش رأی‌دهندگان و تضمین شفافیت اجرا شود، می‌تواند مشارکت را افزایش دهد و ساختار شورا را به سوی پارلمان شهری و تصمیم‌سازی جمعی سوق دهد. پیشنهاد من این است که مدل‌های ترکیبی آزمایشی و سنجش دقیق تاثیر بر مشارکت و کیفیت تصمیم‌ها اجرایی شود.
مشاور رئیس جمهور در امور احزاب و تشکل ها در پایان افزود: ما الآن در نقطه‌ای هستیم که فصلِ «پوست‌اندازی» مدیریتی و بازآرایی نخبگانی فرارسیده است. دولت چهاردهم عملاً مسیر را برای حضورِ گستردهٔ جریان‌ها و نخبگان باز گذاشته است؛ اگر احزاب، نخبگان و جامعه مدنی این فرصت را با برنامه‌محوری و مسئولیت‌پذیری همراه کنند، انتخابات شوراها می‌تواند تبدیل به نقطه عطفی برای حکمرانی محلی شود: پارلمان شهریِ پاسخگو، شهرهای پاک و هوشمند، و سیاست‌ورزی‌ای که نتیجه‌اش بهبود زندگی مردم است.