طلای جهانی در چرخش تاریخی شرق‌محور

نورنیوز-گروه اقتصادی: در تازه‌ترین گزارش شورای جهانی طلا (World Gold Council)، چین با تولید ۳۸۰ تُن طلا در سال ۲۰۲۴ همچنان عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان را حفظ کرده است. این کشور که در سال ۲۰۱۰ حدود ۳۵۱ تُن تولید داشت، طی یک دهه با رشد ۸ درصدی جایگاه خود را تثبیت کرده و اکنون حدود ۱۰ درصد از کل طلای استخراج‌شده جهان را تأمین می‌کند.
روسیه اما داستانی دیگر دارد؛ کشوری که در سال ۲۰۱۰ حدود ۲۰۳ تُن طلا تولید می‌کرد، امروز با رشد چشمگیر ۶۳ درصدی و ثبت ۳۳۰ تُن در سال ۲۰۲۴، خود را به دومین تولیدکننده بزرگ طلا تبدیل کرده است. این جهش، حاصل سرمایه‌گذاری هدفمند در بخش معادن سیبری و شرق روسیه، افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها و کاهش وابستگی به صادرات نفت پس از تحریم‌های غرب است.
در این میان، استرالیا با تولید ۲۸۴ تُن و رشد ملایم ۱۱ درصدی همچنان در جایگاه سوم قرار دارد. تداوم اکتشافات در کوئینزلند و نیو ساوت ولز و توسعه فناوری‌های حفاری سبز از مهم‌ترین دلایل پایداری تولید این کشور به شمار می‌رود.
شگفتی این دوره اما کاناداست؛ کشوری که با رشد ۹۸ درصدی توانسته تولید خود را از ۱۰۲ تُن در سال ۲۰۱۰ به ۲۰۲ تُن در سال ۲۰۲۴ برساند. ورود شرکت‌های بین‌المللی به پروژه‌های استخراجی شمال کبک و یکنواختی سیاست‌های معدنی، کانادا را به ستاره‌ی جدید طلای جهان بدل کرده است.
در مقابل، ایالات متحده آمریکا مسیر معکوس را طی کرده است. تولید این کشور از ۲۳۱ تُن در سال ۲۰۱۰ به ۱۵۸ تُن در سال ۲۰۲۴ سقوط کرده؛ یعنی افتی ۳۲ درصدی. عوامل اصلی این کاهش، هزینه‌های بالای استخراج، افت کیفیت ذخایر در نوادا و سخت‌گیری‌های زیست‌محیطی عنوان شده است.

جایگاه ایران در معادله جهانی طلا

بر پایه داده‌های رسمی، ایران حدود ۷ تُن طلا در سال ۲۰۲۲ تولید کرده و با وجود ذخایر قابل‌توجه، در جمع ۴۰ تولیدکننده نخست جهان قرار ندارد. با این حال، ایران در صنعت طلا و جواهرات جایگاهی ممتاز دارد و در زمره هفت کشور برتر جهان در این صنعت به شمار می‌رود.
معدن بزرگ زرشوران در آذربایجان غربی به عنوان «پایتخت طلای ایران» سال گذشته نزدیک به ۹۶۳ کیلوگرم طلا تولید کرد که رشدی اندک نسبت به سال قبل دارد. کارشناسان معتقدند ایران با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های استخراج و توسعه معادن شادان، موته و هیرد، می‌تواند تا ۵ سال آینده تولید خود را به بیش از ۲۰ تُن در سال افزایش دهد.
در سطح جهانی، افزایش سهم کشورهای شرقی مانند چین، روسیه و حتی ایران در آینده، نشانه‌ای از چرخش ژئو‌اقتصادی طلا از غرب به شرق است؛ تغییری که می‌تواند نه‌تنها بازار جهانی فلزات گران‌بها، بلکه توازن اقتصادی قدرت را نیز دگرگون سازد.