نورنیوز- گروه بین‌الملل: فجایع انسانی چندساله در غزه، جهان را به تماشای تراژدی‌ای بی‌سابقه نشانده است: هزاران کشته، تخریب گسترده زیرساخت‌ها و ویرانی‌های فاجعه‌بار. اما واکنش جهانی تنها به بیانیه‌های سیاسی محدود نمانده است. موجی از تحریم‌های مدنی، فرهنگی، علمی و هنری در حال شکل‌گیری است که نشان می‌دهد نهضت تحریم اسرائیل اکنون به یک حرکت جهانی اخلاقی و فرهنگی تبدیل شده است. ظرف روزهای اخیر دست‌کم سه موج تحریمی در حوزه‌های سینما، موسیقی و علم، کرانه‌های رژیم صهیونیستی را متلاطم کرده است.
سینما: هنر به میدان مقاومت اخلاقی
به‌تازگی بیش از ۴۰۰۰ هنرمند و سینماگر بین‌المللی، از جمله بازیگران و کارگردانان سرشناس برنده اسکار، در بیانیه‌ای که از سوی ائتلاف «کارگران سینما برای فلسطین» منتشر شد، اعلام کردند از همکاری با مؤسسات سینمایی اسرائیل که در «نسل‌کشی و آپارتاید علیه مردم فلسطین» دخیل هستند، خودداری خواهند کرد.
از جمله امضاکنندگان مشهور این تعهد می‌توان به اولیویا کولمن، یورگوس لانتیموس، خاویر باردم، ایمی لو وود، سوزان ساراندون، کلیو بارنارد، ایزابل کوئیست، مارک رافالو، ریز احمد، تیلدا سوینتن، کن لوچ و آوا دوورنی اشاره کرد. این بیانیه جشنواره‌های فیلم اورشلیم، حیفا و دوکاویو، همچنین شبکه‌های تلویزیونی اسرائیل و اغلب شرکت‌های تولید، پخش و فروش فیلم در این کشور را به‌عنوان نمونه‌هایی از نهادهای همدست نسل‌کشی و آپارتاید برشمرده است.
این حرکت، ادامه و الهام گرفته از تجربه تاریخی «فیلمسازان متحد علیه آپارتاید» در سال ۱۹۸۷ است؛ گروهی که جاناتان دمی و مارتین اسکورسیزی پایه‌گذاری کردند و بیش از ۱۰۰ فیلمساز سرشناس از نمایش آثارشان در آفریقای جنوبی تحت آپارتاید خودداری کردند. این تاریخچه نشان می‌دهد که سینما همواره در نقطه اتصال اخلاق و قدرت قرار دارد و یا جانب انسانیت را می‌گیرد، یا ناخواسته به ابزار مشروعیت‌بخشی به ستم بدل می‌شود.
موسیقی: یوروویژن و آزمون وجدان جمعی
در عرصه موسیقی، کشورهای هلند، ایرلند و اسپانیا اعلام کرده‌اند در صورتی که اسرائیل در یوروویژن ۲۰۲۶ شرکت کند، از حضور در رقابت کناره‌گیری خواهند کرد. این تصمیم نمادین نشان می‌دهد که عرصه فرهنگی و هنری نمی‌تواند از اخلاق و عدالت انسانی جدا باشد. جشنواره‌ای که سال‌ها نماد اتحاد اروپایی در موسیقی بود، امروز به میدان آزمایش وجدان جمعی بدل شده است. پیام روشن است: هیچ جشنواره‌ای نمی‌تواند خشونت و نسل‌کشی را نادیده بگیرد و همچنان مشروعیت خود را حفظ کند.
شبکه ملی ایرلند با انتشار بیانیه‌ای گفته است که ادامه حضور اسرائیل در این مسابقه « با توجه به تلفات انسانی گسترده در غزه غیرقابل قبول است.» به گفته این شبکه در نشست اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اروپا (ای.بی.یو) که برگزارکننده یوروویژن است تعدادی از اعضا درباره حضور اسرائیل در مسابقه امسال ابراز نگرانی کرده‌اند.
آوروترُس، شبکه ملی هلند نیز در بیانیه‌ای تند اعلام کرد: «در شرایط کنونی با توجه به رنج شدید و ادامه‌دار انسانی در غزه، دیگر نمی‌توان حضور اسرائیل را در این مسابقه توجیه کرد.» این شبکه در این بیانیه نگرانی عمیقی درباره نقض جدی آزادی رسانه‌ها ابراز کرده است؛ از جمله جلوگیری عمدی از حضور خبرنگاران مستقل بین‌المللی و کشته شدن شمار زیادی از روزنامه‌نگاران.
این موضع‌گیری‌ها پس از اظهارات ارنست اورتاسون، وزیر فرهنگ اسپانیا صورت گرفت که درباره احتمال کناره‌گیری کشورش از یوروویژن ۲۰۲۶ هشدار داده بود. او گفته بود: ««به‌هیچ‌وجه نمی‌توانیم حضور اسرائیل در چنین رویدادهایی را عادی جلوه دهیم، انگار هیچ اتفاقی در جریان نیست.» وزیر فرهنگ اسپانیا همچنین گفته است: «انتقاد از آنچه در غزه می‌گذرد ضدیهودی‌گری نیست، بلکه محکوم کردن یک نسل‌کشی است. اسرائیل یک دولت نسل‌کش است.»
فشارها به یوروویژن فقط از سوی ایرلند، هلند و اسپانیا نیست، مدیر شبکه ملی اسلوونی نیز اعلام کرده که این کشور احتمالا در صورت حضور اسرائیل از این رقابت کنار خواهد کشید. این شبکه پیش‌تر خواستار اخراج اسرائیل از یوروویژن ۲۰۲۵ شده بود؛ درخواستی که بیش از ۷۰ هنرمند پیشین این مسابقه نیز در قالب نامه‌ای سرگشاده مطرح کرده بودند. حتی جی‌جی، اتریشی که سال گذشته در این رقابت‌ها برنده شد خواهان کنار گذاشتن اسرائیل از یوروویژن ۲۰۲۶ شده است.
دانشگاه‌ها و علم: وجدان اخلاقی در برابر نسل‌کشی
پس از افشای همدستی برخی موسسات دانشگاهی اسرائیل با اقدامات جنایتکارانه تل‌آویو در غزه، موجی از تحریم و تعلیق همکاری با دانشگاه‌های اسرائیلی در سراسر جهان شکل گرفته است. بیش از ۶۳ هزار کشته، عمدتاً غیرنظامی، در غزه، انگیزه‌ای اخلاقی برای دانشگاه‌ها و محققان ایجاد کرده است تا از هرگونه همکاری با موسسات همدست اسرائیل خودداری کنند.
نمونه‌های بارز این تحریم‌ها عبارت‌اند از دانشگاه فدرال سیارا در برزیل که نشست نوآوری مشترک با یک دانشگاه اسرائیلی را لغو کرد، کالج ترینیتی دوبلین در ایرلند، و دانشگاه آمستردام که برنامه تبادل دانشجویی با دانشگاه عبری اورشلیم را متوقف کرد. همچنین، انجمن اروپایی انسان‌شناسان اجتماعی با موسسات دانشگاهی اسرائیل همکاری نمی‌کند و اعضای خود را به پیروی از این اقدام تشویق کرده است.
استفانی آدام از کارزار فلسطینی برای تحریم دانشگاهی و فرهنگی اسرائیل در گفت‌وگو با گاردین تأکید کرده است: «موسسات دانشگاهی اسرائیل همدست با رژیم اشغالگر، آپارتاید استعماری شهرک‌نشینان و نسل‌کشی هستند. دانشگاه‌ها مسئولیت اخلاقی و قانونی دارند که روابط خود با این موسسات را پایان دهند.»
این اقدامات، در کنار تحریم‌های سینمایی و موسیقی، نشان می‌دهد که علم نیز نمی‌تواند در خلأ اخلاقی فعالیت کند و دانشگاه‌ها و پژوهشگران، موظف به پاسخگویی اخلاقی در برابر جنایت علیه بشریت هستند. تحریم علمی به‌مثابه ابزار فشار غیرنظامی، ضمن حفظ استقلال علمی، پیام روشنی به جهان می‌دهد: همکاری با نهادهای همدست ظلم، همسو با ستم و نسل‌کشی است و سکوت علمی، خود بخشی از این همدستی محسوب می‌شود.
پیام‌ها و ابعاد جهانی
سه عرصه سینما، موسیقی و دانشگاه، اگرچه متفاوت هستند، اما یک پیام مشترک دارند: وجدان جهانی بیدار شده است. از هنرمند و خواننده گرفته تا استاد دانشگاه، همگی در حال فرستادن یک پیام واحد در چند حوزه‌اند. در حوزه‌ی اخلاقی، سکوت در برابر نسل‌کشی دیگر پذیرفته نیست. در حوزه‌ی سیاسی، فشار غیرنظامی بر اسرائیل افزایش یافته و مشروعیت آن در عرصه جهانی به چالش کشیده شده است. در حوزه‌ی نمادین، هر دانشگاه، هر سینماگر و هر موسیقیدان که تحریم می‌کند، بخشی از روایت جهانی عدالت‌خواهی و انسان‌دوستی می‌شود.
نهضت تحریم اسرائیل، از یک واکنش منطقه‌ای فراتر رفته و اکنون به جنبشی جهانی با پیام اخلاقی، سیاسی و فرهنگی تبدیل شده است. هنر، موسیقی و علم هم‌صدا شده‌اند تا نشان دهند کرامت انسان بالاتر از هر قدرت سیاسی یا اقتصادی است. جهان امروز با یک انتخاب اخلاقی روبه‌روست: سکوت یا اقدام. هر دانشگاه، هر سینماگر، هر موسیقیدان، با موضع خود، تاریخ را قضاوت می‌کند و وجدان بشری در حال نوشتن فصلی جدید از عدالت جهانی است.
نورنیوز