نورنیوز-گروه اجتماعی: بر اساس تحقیقات منتشر شده در نشریه BMJ، پژوهشگران متوجه شده‌اند که افرادی که روزانه سه یا تعداد بیشتری لیوان شیر مصرف می‌کنند، نسبت به کسانی که مقدار کمتری شیر می‌نوشند، در معرض خطر شکستگی استخوان و حتی مرگ قرار دارند.
این نتیجه غیرمنتظره، باور عمومی که می‌گوید «هرچه شیر بیشتر، بهتر» را به چالش کشیده است. در حالی که شیر بدون شک نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها دارد، احتمالاً مصرف بیش از حد آن همراه با خطراتی دور از انتظار خواهد بود.
این سؤال برای بسیاری مطرح می‌شود که آیا باید مصرف شیر را کاملاً متوقف کرد یا اعتدال راز اصلی در این ماجراست؟ در ادامه به بررسی علمی و تجربی درباره رابطه شیر با سلامت استخوان‌ها خواهیم پرداخت.
نگاهی سنتی به شیر و سلامت استخوان‌ها
برای سالیان طولانی، شیر به عنوان یک غذای ضروری برای رشد و تقویت استخوان‌ها شناخته شده است. کلسیم موجود در شیر به ساخت بافت استخوان‌ها کمک می‌کند و ویتامین D نیز به جذب بهتر کلسیم توسط بدن یاری می‌رساند. به همین دلیل مصرف منظم شیر و لبنیات به گروه‌های مختلف سنی توصیه شده است. تبلیغات گسترده، از جمله شعار معروف «شیر داری؟»، اهمیت نقش شیر در تقویت استخوان‌ها را به وضوح نشان داده است.
با این حال، تحقیقات علمی تأکید می‌کنند که مصرف بیش از حد شیر، لزوماً سود بیشتری برای سلامت استخوان‌ها ندارد. به عبارتی، بدن انسان محدودیتی در جذب کلسیم دارد و کلسیم مازاد با فرآیندهای دیگری در بدن دفع می‌شود. حال، سوالی که مطرح می‌شود این است: وقتی مصرف شیر از نیاز واقعی بدن فراتر رود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
مصرف بیش از حد شیر: خطرات مورد انتظار
اگرچه نوشیدن شیر به اندازه متعادل مفید است، مصرف مداوم سه یا تعداد بیشتری لیوان در روز می‌تواند مخاطراتی را به دنبال داشته باشد. برخی دانشمندان معتقدند که لاکتوز موجود در شیر ممکن است باعث التهاب در بدن شود. این التهاب‌های مزمن می‌توانند بر خلاف انتظار باعث ضعف استخوان‌ها شوند.
علاوه بر این، شیر حاوی D-گالاکتوز است که نوعی قند به شمار می‌رود. مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که مصرف زیاد این ماده می‌تواند به پیری سریع‌تر و استرس اکسیداتیو منجر شود. گرچه این موضوع به معنای خطرناک بودن شیر نیست، اما برای مصرف‌کنندگان یادآوری می‌کند که تعادل کلید اصلی است. همچنین باید توجه داشت که مواد مغذی دیگری که در غذاهای غیرلبنی مانند سبزیجات، مغزها و غلات یافت می‌شود، می‌توانند نیاز بدن به کلسیم را تأمین کنند.
آیا مصرف زیاد شیر منجر به شکنندگی استخوان‌ها می‌شود؟
به نظر می‌رسد که مصرف زیاد شیر، برخلاف تصور اولیه، ممکن است خطر شکستگی استخوان‌ها را افزایش دهد. نظریه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه پردازش مقدار بالای پروتئین شیر توسط بدن، فرآورده‌های جانبی اسیدی ایجاد می‌کند. این اسیدها با شستشوی کلسیم از استخوان‌ها به تدریج باعث ضعف استخوان می‌شوند.
هرچند هنوز شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد، اما چیزی که مسلم است اینکه اعتدال بهترین راه‌حل است. ترکیب مقدار متعادل شیر با رژیم غذایی غنی از کلسیم از منابع دیگر برای سلامت اکثر افراد مناسب خواهد بود.
جایگزین‌های غیرلبنی برای تقویت استخوان‌ها
شیر تنها ماده مغذی برای سلامت استخوان‌ها نیست. برخی از منابع غنی کلسیم و ویتامین D که غیرلبنی هستند، شامل موارد زیر می‌شوند:
سبزیجاتی مانند کلم پیچ، اسفناج و کلم برگ.
مغزها و دانه‌ها مانند بادام و دانه‌های چیا.
محصولات غنی‌شده از جمله شیر سویا، شیر جو دوسر و غلات صبحانه.
ماهی‌هایی با استخوان‌های خوراکی، مثل ماهی سالمون.
ترکیب این مواد غذایی با فعالیت‌های بدنی منظم، به ویژه ورزش‌هایی که فشار وزن را تحمل می‌کنند مانند پیاده‌روی یا تمرینات قدرتی، می‌تواند بهبود تراکم استخوان‌ها را مؤثرتر از مصرف شیر به تنهایی به همراه داشته باشد.