نورنیوز-گروه بین الملل: کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: حضور دکتر پزشکیان، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در چین، دیپلماسی فعالی را برای کشورمان رقم زد. در یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: حضور دکتر پزشکیان، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در چین، دیپلماسی فعالی را برای کشورمان رقم زد. ایشان ضمن ارائه دو سخنرانی جداگانه در نشست شانگهای و شانگهای پلاس، ابتکاراتی را برای هرچه فعال‌تر و مؤثرتر واقع شدن سازمان ارائه کردند. از سوی دیگر، در دیدارهای دوجانبه با رؤسای جمهور چین، روسیه، ترکیه، تاجیکستان، نخست وزیر پاکستان و دبیرکل سازمان ملل متحد، روابط جمهوری اسلامی ایران با این کشورها و سازمان ملل مرور و تصمیمات لازم برای توسعه همکاری‌ها اتخاذ گردید.
اهم مباحث مرتبط با اجلاس و دیدارها به شرح زیر می‌باشد:
۱. پیشنهادات رئیس جمهور در اجلاس سران شانگهای: تشکیل کمیته‌ای در زمینه صلح‌سازی مرکب از وزرای خارجه کشورهای عضو برای بررسی بحران‌های مختلفی که صلح و امنیت منطقه‌ای را تهدید می‌کند و ارائه پیشنهادهای عملیاتی برای مدیریت بحران؛ ابتکار «حساب‌ها و تسویه‌های ویژه سازمان همکاری شانگهای» به عنوان سازوکاری عملی برای تقویت همکاری‌های مالی جهت کاهش آثار تحریم‌های غیرقانونی در تعاملات اقتصادی اعضا.
۲. اهم نکات مطروحه توسط رئیس جمهور در اجلاس سران شانگهای پلاس: شانگهای پلاس فرصت ارزشمندی برای تعمیق همکاری‌ها در راستای ساختن جهانی صلح‌آمیزتر است؛ ایران مزیت جغرافیایی بالایی برای پیوستن به طرح کمربند-راه دارد؛ همواره برای یافتن راه‌حل دیپلماتیک حل و فصل مسالمت‌آمیز برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای آمادگی داشته و داریم؛ طرح «ابتکار حکمرانی جهانی» رئیس جمهور چین را گام مؤثری در جهت رسیدن به یک جهان عادلانه‌تر می‌دانیم.
۳. صدور بیش از ۲۰ سند و بیانیه در اجلاس در حوزه‌های مختلف همکاری از جمله موافقتنامه ایجاد مرکز جامع مقابله با چالش‌ها و تهدیدات امنیتی، موافقتنامه ایجاد مرکز مقابله با مواد مخدر، استراتژی ده ساله سازمان، همکاری در حوزه هوش مصنوعی، مواد مخدر، صنعت سبز، همکاری علمی و فناوری، تجارت چندجانبه، توسعه پایدار انرژی و ...
۵. در بیانیه نهایی سران سازمان، کشورهای عضو با محکومیت قاطع حملات نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در ژوئن ۲۰۲۵، تصریح کردند: چنین اقدامات تجاوزکارانه‌ای علیه اماکن و زیرساخت‌های غیرنظامی، از جمله تأسیسات هسته‌ای، که به کشته شدن غیرنظامیان منجر شد، نقض آشکار اصول و موازین حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد و تعرض به حاکمیت جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود. این اقدامات به امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی آسیب وارد کرده و پیامدهای جدی برای صلح و ثبات جهانی در پی دارد.
در این بخش، همچنین تصریح شده است که ایمنی فیزیکی هسته‌ای و حفاظت از تأسیسات هسته‌ای باید به‌طور دائمی تضمین شود، از جمله در دوران درگیری‌های مسلحانه، با هدف حفاظت از جمعیت و محیط زیست در برابر آسیب. در بیانیه، سران بر اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تأکید کرده و خاطرنشان ساختند که این قطعنامه الزام‌آور است و باید به‌طور کامل و مطابق با مفاد آن اجرا شود و هرگونه تلاش برای تفسیر خودسرانه آن را تضعیف اعتبار شورای امنیت سازمان ملل متحد تلقی می‌کنند. آنها خواستار از سرگیری گفت‌وگوی سازنده میان طرف‌های ذی‌ربط شدند و تأکید کردند که لازم است تمرکز بر یافتن راه‌حل‌های مشترک باشد تا از تشدید بیشتر وضعیت جلوگیری شود.
۵. در بیانیه سران، همچنین ابتکارات کشورمان در حوزه‌های مختلف مورد اشاره قرار گرفت، از جمله: ایجاد مرکز مطالعات استراتژیک امنیتی، ایجاد کارگروه تأمین تجهیزات و داروهای ضروری، ایجاد مکانیزم همکاری در حوزه فناوری‌های نوین، ایجاد اتحادیه بیمه صنعتگران.
۶. رؤسای جمهور ایران و چین در دیدار یکدیگر با اشاره به ظرفیت‌ها و اراده سران دو کشور برای گسترش همکاری‌ها، بر آمادگی برای ارتقای سطح روابط با نگاه به آینده تاکید کردند. رئیس جمهور چین با ابلاغ سلام به مقام معظم رهبری، گفت: آماده‌ایم با نگاه به آینده، روابط خود با ایران را توسعه دهیم. تسریع در اجرای توافقات پیشین دو کشور، قابل پیگیری است. وی حمله به ایران را نقض آشکار اصول بین‌المللی و قواعد حقوقی توصیف و تصریح کرد: زور هرگز راهی برای حل مشکلات نیست. ایران شریک راهبردی ماست و باید برای تقویت سازمان همکاری شانگهای در راستای مقابله با یکجانبه‌گرایی با یکدیگر به طور جدی همکاری کنیم. حقوق مشروع ایران برای استفاده صلح‌آمیز هسته‌ای را برسمیت می‌شناسیم. در سال‌های اخیر، با وجود تحریم‌های آمریکا و کشورهای غربی، زمینه تداوم همکاری‌ها را ایجاد کردیم و الان نیز آماده‌ایم به صورت برد-برد روابط خود را در همه زمینه‌ها به ویژه در عرصه مواصلاتی گسترش دهیم.
۷. تاکید دکتر پزشکیان و پوتین بر تأثیر اجرای توافقنامه بلندمدت و موافقتنامه اوراسیا در گسترش همکاری‌های میان دو کشور: رئیس جمهور روسیه ضمن ابلاغ سلام‌های گرم خود به مقام معظم رهبری، گفت: روند روابط میان دو کشور به ویژه با امضا و اجرایی شدن معاهده جامع بلندمدت فیمابین، دوستانه و رو به گسترش است. تداوم اجرای موافقتنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نقش قابل توجهی در افزایش بیش از پیش حجم همکاری‌های میان ایران و روسیه خواهد داشت. پوتین همچنین با اشاره به تماس‌های مستمر و منظم میان دو کشور درباره مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی، تصریح کرد: دو کشور همچنین درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز تعاملات مستمری دارند.
۸. رئیس جمهور کشورمان در دیدار نخست وزیر پاکستان گفت: علاقمندیم روابط فیمابین در همه عرصه‌ها و زمینه‌ها تقویت و تعمیق و موانع پیش‌روی گسترش همکاری‌ها رفع شود. نخست وزیر پاکستان نیز از رئیس جمهور خواست که گرم‌ترین سلام‌های وی را به رهبر معظم انقلاب تقدیم کند و گفت: سفر اخیر جنابعالی به پاکستان، بسیار سازنده و سودمند و دارای تأثیرات سازنده بر تقویت روابط دوستانه و برادرانه میان دو کشور بود که درک متقابل دو طرف از یکدیگر را به سطوحی بالاتر ارتقا داد. این سفر باعث خوشحالی عمیق مردم و اشتیاق وافر فعالان اقتصادی و بازرگانان پاکستانی شده و باید با افزایش مراودات و تبادل هیئت‌ها میان دو کشور در تحقق اهداف و دستاوردهای این سفر تسریع کنیم. همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های مختلف در مسیر صحیحی به پیش می‌رود. ایران و پاکستان به عنوان دو عضو از بلوک اسلامی منطقه می‌توانند و بلکه ضرورت دارد در زمینه تحقق اهداف بلند اسلامی با یکدیگر همکاری داشته باشند. همه مسلمانان و کشورهای اسلامی باید علیه نسل‌کشی و جنایات اسرائیل در غزه و تضییع حقوق فلسطینیان با هم یکصدا شده و با صدای رسا از حقوق آنان دفاع کنند.
۹. دکتر پزشکیان در دیدار رئیس جمهور ترکیه گفت: آماده همکاری با ترکیه برای رفع موانع بانکی و گمرکی و ارتقای سطح مبادلات تجاری هستیم؛ با هرگونه حضور نیروهای فرامنطقه‌ای در قفقاز مخالفیم. رئیس جمهور ترکیه نیز در این دیدار با بیان اینکه بر حق مشروع جمهوری اسلامی ایران در زمینه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای تاکید داریم، اظهار داشت: فعال شدن مکانیسم ماشه هیچ نفعی ندارد و کاملاً غیرسازنده است. اردوغان نگرانی‌های جمهوری اسلامی ایران را قابل درک دانست، اما در عین حال باز ماندن باب مذاکرات را مفید توصیف کرد و افزود: این اقدام، نقشه‌های اسرائیل را نقش بر آب خواهد کرد. وی با تاکید بر ضرورت تلاش برای تسریع در برگزاری هر چه سریع‌تر نشست کمیسیون عالی مشترک همکاری‌های دو کشور، تصریح کرد: برای این منظور به ایران سفر خواهد کرد. رئیس جمهور ترکیه همچنین از دکتر پزشکیان درخواست کرد که سلام‌های گرم او را به رهبر معظم انقلاب اسلامی تقدیم کند.
۱۰. دکتر پزشکیان در دیدار رئیس جمهور تاجیکستان گفت: گذشته مشترک ایران و تاجیکستان میراثی شکوهمند است که باید به نسل‌های جدید منتقل شود؛ همکاری‌های تهران و دوشنبه در تمام عرصه‌ها روندی رو به گسترش دارد. امامعلی رحمان نیز گفت: روابط اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مردمی با ایران باید بیش از پیش تعمیق یابد. وی، بار دیگر تجاوز نظامی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه کشورمان را به شدت محکوم کرد. امامعلی رحمان با ابراز رضایت از همکاری‌های سازنده دو کشور در عرصه‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله در مجامع و چارچوب‌های بین‌المللی، گفت: ایران جایگاه تاریخی، فرهنگی، علمی و تمدنی بسیار بزرگی دارد.
۱۱. دکتر پزشکیان در دیدار دبیرکل سازمان ملل با ایشان با بیان اینکه ایران به دنبال آن است که مسائل موجود از جمله مسئله هسته‌ای، از راه تعامل و راه‌های دیپلماتیک حل و فصل شود، گفت: همچنین انتظار داریم سازمان‌های بین‌المللی و در رأس آنها سازمان ملل متحد اقدامات عملی و جدی‌تری در قبال جنایات و آتش‌افروزی‌های رژیم صهیونیستی در منطقه داشته باشند. گوترش نیز اظهار داشت: شخصاً متقاعد شده‌ام که نیت و هدف ایران، ساخت سلاح هسته‌ای نیست و برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است. باور دارم که نیت و هدف شما ساخت سلاح هسته‌ای نیست و برخورداری از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز حق شماست و بنده آن را به رسمیت می‌شناسم. گوترش با تاکید بر اینکه نسبت به فعال نشدن مکانیسم ماشه و اسنپ‌بک دغدغه جدی داشته و دارد، افزود: در تماس با مقامات کشورهای اروپایی طرف برجام این نکته را مطرح کرده و از آنها خواسته است که در این زمینه با ایران همکاری داشته باشند.