نورنیوز-گروه سیاسی: می‌خواهم در مورد سال‌ها تلاش برای تغییر نام یک خیابان در آلمان بنویسم اما مطمئناً بی‌درنگ برخی خواهند گفت اینها چه ربطی به آب و برق و معیشت مردم دارد؟ در اینکه معیشت و آب و برق مردم اولویت اول و بی‌کفایتی مدیران و مسئولان قبلی و اکنون ملامت‌کردنی است، تردیدی نیست اما آیا به این عنوان باید هر بحث دیگری را تعطیل کرد؟ نتیجه چنان منطق نادرست و عوام‌فریبانه‌ای، این خواهد بود که باید بسیاری از کارها و مشاغل در کشور تعطیل شود و همه کلاس‌های مدارس و دانشگاه‌ها را هم باید تعطیل کنند چون بسیاری از درس‌های آنها هیچ ربطی به آب و برق و معیشت مردم ندارد. اما دو نکته ربط دارد یکی اینکه نشان می‌دهد در جامعه توسعه‌یافته هم گاهی برای تغییرات جزیی تلاش‌های طولانی لازم است. دوم اینکه برای عده‌ای در ایران، کشورهای اروپایی قطب‌نمای تغییرات مطلوب هستند و لازم است، واقعیت این قطب‌نما و الگوی هدف را بهتر بشناسیم. سال‌ها بود غرب را مهد ارزش‌های حقوق بشر و دموکراسی می‌دانستیم و دو سال نسل‌کشی در غزه روی دیگر سکه را نشان داد و معلوم شد، ارزش‌های حقوق بشر و دموکراسی در میان اندیشمندان و نظریه‌پردازان غربی جریان داشت نه در دولت‌ها و دولت‌ها به سادگی این ارزش‌ها را به پای قصابی‌های صهیونیسم، حراج کردند و این ارزش‌ها برایشان ارزش ابزاری داشته است نه ارزش ذاتی.
به ندرت پیدا می‌شوند اشخاصی مانند جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا (همان که کاپ جام جهانی را به ترامپ داد) که اخیرا در اعتراض به جنایات رژیم صهیونیستی در منطقه گفت: ما اروپایی‌ها قاتل مردمان جهان هستیم.
«من یک اروپایی هستم و معتقدم ما اروپایی‌ها باید به خاطر اقداماتی که در ۳ هزار سال گذشته در جهان انجام داده‌ایم به اندازه ۳ هزار سال بعد از آن عذرخواهی کنیم قبل از آنکه درصدد برآییم به دیگران درس اخلاق بدهیم.» او سپس جنگ‌های جهانی اول و دوم و هولوکاست، بردگی حدود ۱۸۰ میلیون آفریقایی، کشتن ۸۸ درصد آنها را در اقیانوس اطلس و کشتن بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از بومیان شمال آمریکا و ۵۰ میلیون نفر از بومیان آمریکای جنوبی را مثال زد و گفت، مرتکبان این جنایات مسلمانان نبودند، غربی‌ها بودند.
درباره نژادپرستی نیز هر روز اخبار تلخی در آمریکا و اروپا منتشر می‌شود که می‌تواند ما را در مورد آنجا واقع‌بین‌تر کند و نشان دهد اگرچه آنها در برخی از شیوه‌های حکمرانی موفق‌تر و پیشروتر از ما هستند اما با ارزش‌های حقوق بشر هنوز بسیار فاصله دارند، اگر نگویم در بعضی موارد از برخی جوامع شرقی هم عقب‌ترند. ما به جای الگو گرفتن از آنها باید بکوشیم، ارزش‌های انسانی و دموکراتیک را در جامعه خود بپرورانیم و نهادینه کنیم. واقعیت این است که برخلاف تصور خود کم‌بینان در تاریخ جوامع اسلامی هیچ‌وقت نژادپرستی به قدرت و شدتی که در آمریکا و اروپا جریان داشت، وجود نداشته است (که اثبات آن و شواهد و مستندات فراوانش نیازمند مقاله‌ای دیگر است). تازه‌ترین نمونه‌اش خبر تغییر نام یک خیابان در آلمان است.
خانم اسپیلبرگ در تحقیق ارزنده‌اش می‌نویسد: یکی از اصطلاحات مساله‌ساز در مورد مسلمانان و قرآن که آمریکائیان از اروپا به ارث بردند.
این بود که در سده شانزدهم اصطلاح «مور» که به معنی فردی از اهالی موریتانی بود به معنی بربر یا عربی بود چون در سده هشتم میلادی آنان شبه جزیره ایبریا را تسخیر کرده و تا ۱۴۹۲ بر آن حکمرانی می‌کردند. بعد از بازپس‌گیری این شبه‌جزیره توسط مسیحیان، برخی از آنها که تا ۱۶۱۴ همچنان مانند جمعیتی تابع باقی مانده بودند، اطلاق می‌شد. معنی دیگر مور فرد مسلمان بود گرچه مسلمانان این اصطلاح را برای خود به‌کار نمی‌بردند. بارزترین مثال مور moor در ادبیات انگلیسی، شخصیت اُتللو قهرمان نمایشنامه شکسپیر است (قرآن جفرسن، صفحه ۳۹ و ۴۰).
در واقع اصطلاح مور برای بردگان سیاه مسلمان به کار می‌رفت که غربیان به‌عنوان نژادپست آنها را از آفریقا شکار می‌کردند ولی آثار زبانی و کلامی این نژادپرستی تا امروز ماندگار بوده است.
دویچه‌وله آلمان تیتر زد: پایان سال‌ها کشمکش حقوقی بر سر تغییر نام یک خیابان در برلین و بی‌بی‌سی (۲۴ آگوست ۲۰۲۵) گزارش دادند: نام خیابانی در شهر برلین آلمان پس از آنکه فعالان مدنی با موفقیت استدلال کردند که نام اصلی آن نژادپرستانه است، رسماً تغییر کرد. این خیابان که تا پیش از این «موهرن» به معنای «مور» نام داشت، اصطلاحی است که ابتدا توسط اروپایی‌ها برای توصیف مردم شمال آفریقا استفاده می‌شد. آلمانی‌ها همچنین از این کلمه برای توصیف بردگان آفریقایی که در قرن هجدهم به این کشور آورده شده بودند، استفاده می‌کردند.
این خیابان پس از کارزار موفق فعالان مدنی از این پس به نام خیابان «آنتون ویلهلم آمو»، اولین فیلسوف سیاه‌پوستی که در یک دانشگاه آلمانی تدریس می‌کرد، تغییر کرد.
*جامعه‌شناس و پژوهشگر حقوق‌بشر
سازندگی