نورنیوز- گروه سیاسی: در حالی‌که جهان هنوز از شوک جنایات رژیم صهیونیستی در غزه بیرون نیامده و خاطره تلخ قحطی و گرسنگی دادن مردم مظلوم این منطقه همچنان برای مردم جهان آزاردهنده و بهت‌آور است، اظهارات تازه بنیامین نتانیاهو درباره «اسرائیل بزرگ» و پیشبرد طرح‌های جدید شهرک‌سازی در کرانه باختری، موجی از نگرانی و محکومیت بین‌المللی را برانگیخته است. نگرانی‌ای که فقط به خاطر لحن تند تل‌آویو نیست، بلکه به دلیل پیوند عمیق این ایده با ایدئولوژی صهیونیسم سیاسی و برداشت‌های افراطی دینی است؛ برداشتی که مرزهای موهوم «سرزمین موعود» را از نیل تا فرات می‌کشد و آن را مأموریتی تاریخی می‌پندارد.
ایده «اسرائیل بزرگ» در قرائت‌های خاص از تورات و عهد عتیق، سرزمینی را ترسیم می‌کند که بخش‌هایی از مصر، اردن، سوریه، لبنان و عراق را در بر می‌گیرد و مرزهای جغرافیایی رژیم صهیونیستی را وسعت بسیار می‌بخشد. نتانیاهو اخیراً اعلام کرده که با این طرح، «همذات‌پنداری» می‌کند و در مسیر تحقق آن می‌کوشد. برخی از تندروترین وزرای کابینه راست‌گرا و افراطی او نظیر اسموتریچ هم به شدت دنبال برنامه ریزی برای اجرای این طرح هستند.
مفهوم «اسراییل بزرگ» در قرن بیستم، به‌ویژه پس از شکل‌گیری جریان صهیونیسم تجدیدنظرطلب به رهبری ولادیمیر ژابوتینسکی، از قالب صرفاً دینی خارج شد و به یک برنامه سیاسی برای گسترش مرزهای اسرائیل بدل گشت. هرچند بسیاری از یهودیان جهان و حتی برخی دولت‌های پیشین اسرائیل این ایده را افراطی دانسته‌اند، اما در سال‌های اخیر با قدرت گرفتن راست افراطی، بازتاب عملی آن در سیاست‌های تل‌آویو دیده می‌شود. نتانیاهو در اظهارات اخیر خود، این ایده را نه تنها یک آرمان تاریخی، بلکه یک «وظیفه معنوی» خوانده است.
پروژه E1؛ مصداق عملی نقض قوانین و قطعنامه‌ها
پروژه موسوم به E1 که سال‌ها به دلیل فشارهای جهانی متوقف مانده بود، اکنون دوباره در دستور کار است. این طرح شامل ساخت حدود ۳٬۳۰۰ واحد مسکونی در منطقه‌ای بین اورشلیم شرقی و شهرک ماعلاه آدومیم است. بر اساس گزارش دفتر هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل، اجرای این پروژه باعث جداسازی شمال و جنوب کرانه باختری می‌شود و پیوستگی سرزمینی یک دولت فلسطینی آینده را از بین می‌برد.
مطابق داده‌های «صلح اکنون»، تنها در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۲٬۳۰۰ واحد شهرک‌نشین جدید در کرانه باختری تصویب یا آغاز به ساخت شده است؛ رقمی بی‌سابقه از زمان آغاز ثبت این آمار. این روند در سال ۲۰۲۴ نیز ادامه یافته و بیش از ۹٬۰۰۰ واحد جدید در نیمه نخست سال کلنگ‌زنی شده است.
شهرک‌سازی اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی، به‌طور مکرر در اسناد و قطعنامه‌های سازمان ملل غیرقانونی اعلام شده است. قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت (۱۹۶۷) خواستار عقب‌نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی جنگ شش‌روزه شد. قطعنامه ۳۳۸ (۱۹۷۳) بر اجرای فوری ۲۴۲ تأکید کرد. مهم‌تر از همه، قطعنامه ۲۳۳۴ (۲۰۱۶) تصریح می‌کند که شهرک‌سازی «فاقد وجاهت قانونی» است و «نقض آشکار حقوق بین‌الملل» محسوب می‌شود. این قطعنامه همچنین خواستار توقف فوری و کامل تمام فعالیت‌های شهرک‌سازی، از جمله در اورشلیم شرقی، شده است.
با وجود این، اسرائیل نه تنها این قطعنامه‌ها را نادیده گرفته، بلکه روند شهرک‌سازی را سرعت بخشیده است. به گفته گزارش سالانه کمیسیون تحقیق سازمان ملل (۲۰۲۳)، این اقدامات می‌تواند مصداق «الحاق عملی» باشد که خود نقض آشکار ماده ۴۹ کنوانسیون چهارم ژنو است.
موج محکومیت بین‌المللی
اتحادیه اروپا، با استناد به قطعنامه ۲۳۳۴، پروژه E1 را «تهدید مستقیم» علیه راه‌حل دو دولت دانسته است. آلمان و فرانسه هشدار داده‌اند که چنین اقداماتی «فرآیند صلح» را غیرقابل برگشت خواهد کرد. در جهان عرب، اردن اجرای این پروژه را خط قرمز امنیت ملی خود خوانده و مصر و عربستان و امارات و برخی دیگر از کشورهای عرب منطقه نیز با صدور بیانیه‌های مشترک، این سیاست‌ها را محکوم کرده‌اند. اندونزی، به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان، آن را «تلاشی برای استعمار نوین» نامیده است. این درحالی است که آمریکا در قبال طرح اسراییل بزرگ، موضعی حاکی از حمایت اتخاذ کرده است.
پیشبرد پروژه «اسرائیل بزرگ» می‌تواند موج تازه‌ای از مقاومت مسلحانه در سرزمین‌های اشغالی و افزایش درگیری‌ها را به همراه داشته باشد. افزون بر آن، نادیده گرفتن نظام بین‌المللی حقوقی، اعتماد به نهادهای چندجانبه را بیش از پیش تضعیف می‌کند و الگویی خطرناک برای دیگر مناقشات مرزی جهان ایجاد می‌کند.
اصرار تل‌آویو بر پیشبرد طرح‌هایی چون «اسرائیل بزرگ» و پروژه‌هایی نظیر E1، نه تنها امید به صلح پایدار را نابود می‌کند، بلکه منطقه را به سوی بحرانی عمیق‌تر سوق می‌دهد. جامعه جهانی باید از مرحله محکومیت شفاهی فراتر برود و با استفاده از ابزارهای سیاسی، اقتصادی و حقوقی، مانع این روند شود. در غیر این صورت، آنچه امروز یک برنامه توسعه‌طلبانه اسرائیل به نظر می‌رسد، فردا می‌تواند جرقه یک بحران فراگیر با پیامدهای جهانی باشد.
رژیم صهیونیستی اکنون با حمایت مستقیم آمریکا در تلاش است تا ژئوپلیتیک منطقه را تغییر دهد. این رژیم هم با مداخله موذیانه در منطق مرزی کشورهای دور از خود، و هم با توسعه شهرک سازی ها می کوشد دامنه جغرافیایی خود را وسعت بدهد. اما به نظر می‌رسد واقعیات موازنه قوا در غرب آسیا به راحتی اجازه تحقق چنین توهمی را به آنها نمی‌دهد. غیر از افکار عمومی جهان که روز به روز و لحظه به لحظه علیه این رژیم عصبانی‌تر می‌شود، کشورهای گوناگون جهان از اروپا و آسیا تا افریقا و آمریکای جنوبی بیزاری خود را از این طرح تجاوزکارانه نشان می‌دهند. سازمان‌های معتبر بین المللی نیز به صف اعتراض علیه این ایده پیوسته اند. مجموع این واقعیات، عملیاتی شدن این توهم را به یک آرزوی محال تبدیل می‌کند.