نورنیوز- گروه سیاسی: علی لاریجانی در نخستین سفر منطقه‌ای خود به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، در بغداد با مقامات ارشد عراق از جمله رئیس جمهور، نخست‌وزیر و مشاور امنیت ملی عراق، دیدار کرد و در حضور نخست‌وزیر عراق، تفاهم‌نامهٔ امنیت مرزی ایران و عراق را با مشاور امنیت ملی این کشور امضا کرد. قاسم الاعرجی در دیدار با لاریجانی گفت: «دولت عراق به طور جدی برای جلوگیری از هرگونه نقض امنیتی با هدف تجاوز به هر یک از کشورهای همسایه خود تلاش می‌کند.» لاریجانی نیز «دولت عراق و سیاست خارجی متعادل آن و امنیت و ثبات ناشی از آن در عراق و منطقه» را ستود. دوطرف در این دیدار مهم همچنین اجرای توافقنامه امنیتی امضا شده بین دو کشور را مورد بحث قرار دادند.
انتخاب عراق به عنوان اولین مقصد سفر رسمی لاریجانی به عراق، بیانگر اهمیت مولفه‌ها و شاخصه‌های تاریخی، دینی، فرهنگی، اعتقادی و... بسیاری است که در کنار مطالبات دو ملت برای تقویت مناسبات بر اساس ضرورت‌های منطقه‌ای و جهانی، ارتقای این روابط یک ضرورت انکار ناپذیر شده است.
امنیت مشترک، کانون مذاکرات دو کشور
تقارن سفر لاریجانی به عراق با ایام پیاده‌روی اربعین سالار شهیدان و حضور میلیون‌ها ایرانی در این مراسم در کنار آنکه بیانگر عمق پیوند در مناسبات دو کشور است در عین حال ضرورت هماهنگی در سطوح عالی جهت خدمت رسانی به زائران اربعین را الزام آور می سازد. این هماهنگی‌ها درحالی پیش از این در سطوح وزارت کشور، نهادهای امنیتی و انتظامی و حمل و نقل صورت گرفته است با سفر لاریجانی ابعاد تازه‌ای می‌گیرد که خود بیانگر میزان اهمیت و جایگاهی است که دولت‌های دو کشور در باب ارتباطات فرهنگی و دینی میان ملت‌ها قائل هستند. البته این تعاملات با توجه به حضور زائرانی از سراسر جهان از حوزه دو جانبه خارج شده و به تعامل گسترده برای برگزاری مراسم برای تمامی زائران مبدل شده است چنانکه چندی پیش نیز نشست مشترک وزرای کشور ایران، عراق و پاکستان در تهران برگزار شد.
یکی از مهمترین مسائل مربوط به روابط ایران و عراق، موضوع امنیت متقابل دو کشور است. حضور نیروهای آمریکایی در عراق در کنار جولان برخی از گروه‌های تروریستی در مناطقی از این کشور، می‌تواند تمهید شرایط و تدابیر ویژه امنیتی را ضرورت مضاعف ببخشد. غرب و مشخصاً آمریکا با مداخله نظامی و حمایت از گروه‌های تروریستی به دنبال برهم زدن ثبات ایران و عراق و به طور کلی منطقه غرب آسیاست. تجربه و واقعیات تاریخی نشان می‌دهد که واشنگتن هیچگاه از حمایت و تجهیز تروریست‌ها برای تحت تأثیر قراردادن روابط برادرانه تهران و بغداد دست برنداشته است.
غرب همزمان با تقویت تروریسم، به دنبال تضعیف توان دفاعی کشورهای منطقه از جمله ایران و عراق بوده که تجاوزگری رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران و نیز بمباران سامانه پدافندی عراق و نیز تقلای آنها برای خلع سلاح نیروی مردمی ایجاد شده با فتوای مرجعیت نمودی از این رفتارهاست.
در چنین شرایطی یکی از مهمترین ابعاد سفر لاریجانی، تلاش برای اجرایی شدن توافقنامه امنیتی میان دو کشور است که قطعا در بهبود امنیت طرفین و منطقه نقشی به سزا خواهد داشت. توافقنامه همکاری‌های مشترک امنیتی ایران و عراق در اواخر سال 1401 از سوی دریابان علی شمخانی دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی نخست وزیر عراق به امضاء رسید و اکنون با سفر لاریجانی ابعاد گسترده‌تری خواهد گرفت. عراق بر اساس آن توافقنامه در حالی گروه‌های تجزیه طلب و تروریست را از مرزهای ایران دور ساخت که خلع سلاح کامل و برچیدن هرگونه فعالیت آنها می‌تواند گامی موثر در همگرایی دو کشور علیه تروریسم باشد. در همین حال اقدام دولت عراق در اجرای مصوبه پارلمان مبنی بر اخراج نیروهای آمریکایی پس از ترور سردار شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس امری مهم و ضروری در شرایط کنونی است.
منطقه و الزام همگرایی
نکته مهم دیگر آنکه ایران و عراق به عنوان دو کشور بزرگ منطقه تلاش دارند تا نقشی موثر در تحقق صلح و ثبات در منطقه ایفا نمایند و در این راستا نیز ابتکار عمل‌های مشترکی را به صورت دو جانبه و یا در سازمان همکاری اسلامی و مجامع جهانی اجرا کرده‌اند. در مقطع کنونی که رژیم صهیونیستی با حمایت‌آمریکا به تشدید نسل کشی در غزه می‌پردازد، آمریکا به دنبال توطئه خلع سلاح نیروهای مردمی و مقاومتی کشورهای منطقه برای آسیب‌پذیرسازی تمام کشورهای منطقه در برابر رژیم صهیونیستی است.
در شرایطی که وضعیت سوریه در حالتی ناپایدار و بحرانی قرار دارد و طرح تجزیه آن هر روز گسترده‌تر می‌شود و تحریم‌ها و تعرفه‌ها تجاری آمریکا علیه بسیاری از کشورهای مستقل اعمال می‌شود، همگرایی منطقه‌ای میان تهران و بغداد یک ضرورت انکار ناپذیر است. تهران همواره تاکید دارد که امنیت منطقه را امنیت خود می داند و در عین آنکه برای استقلال کشورهای منطقه اهمیت قائل است و امنیت دسته جمعی را طلب می‌کند نسبت به دیدگاه آمریکا که امنیت سوزی را راهکار نفوذ و منافع خود می‌داند، هشدار داده است؛ چنانکه این روزها نیز در نگاهی دلسوزانه و مشفقانه نسبت به توطئه خلع سلاح حزب الله و حشدالشعبی و نیز نقش مخرب و ثبات زدای آمریکا در قفقاز هشدار می‌دهد.
تهران بر اساس تجربه تاکید دارد که راه رسیدن منطقه به ثبات و امنیت پایدار وحدت زیر پرچم حمایت از فلسطین و با تکیه بر تمام امکانات از جمله سلاح مقاومت است. با توجه به این مولفه‌ها سفر لاریجانی به عراق را که در ادامه به لبنان نیز می رسد باید ادامه سیاست همگرایی منطقه‌ای ایران با تکیه بر توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی و امنیت بومی شده ارزیابی نمود که قطعا می‌تواند زمینه ساز تحولاتی مهم در روابط دو کشور و معادلات منطقه گردد.
نورنیوز