نورنیوز- گروه اجتماعی: در روزهایی که پس از جنگ دوازده‌روزه، صدای غرش سلاح‌ها از نفس افتاده، صدای دیگری آرام‌آرام بلند می‌شود و به گوش می‌رسد؛ صدای خشکی، ترک‌خوردگی و فروپاشی منابع زیرزمینی. «آب» ،همان مایه‌ی زندگی، حالا نه فقط در جنوب، که در قلب پایتخت هم در حال عقب‌نشینی است. صدای خالی شدن سدها، ترک برداشتن دشت‌ها و ناله بی‌صدای آبخوان‌ها، آژیر خطری است که این‌بار از روی خاک و درون زمین برمی‌خیزد. تهران، یکی از پرمصرف‌ترین کلان‌شهرهای جهان، حالا در آستانه تجربه یکی از شدیدترین بحران‌های آبی تاریخ خود قرار گرفته است.
بحران از کجا شروع شد؟
پنج سال خشکسالی پی‌درپی، کاهش کم‌سابقه بارندگی، افزایش شدید دمای هوا و سیاست‌های غلط مصرفی، اکنون دست‌به‌دست هم داده‌اند تا ذخایر آبی سدهای تهران را به وضعیت هشدار برسانند. بر اساس اعلام رسمی وزیر نیرو، میزان ورودی آب به سدهای کشور نسبت به سال گذشته ۴۳ درصد کاهش یافته، و حجم کل ذخیره فعلی به ۲۳ میلیارد مترمکعب رسیده است. برای درک عمق فاجعه کافی است بدانید که این عدد، معادل تنها ۵۲ درصد ظرفیت کل سدهاست.
در تهران، سد ماملو، یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین آب شرق و جنوب شهر، در صورت تداوم مصرف فعلی، تا پایان مرداد ماه خشک خواهد شد. این موضوع، نه در تحلیل‌های اقلیمی بلکه از زبان رسمی‌ترین مقام اجرایی حوزه آب کشور مطرح شده است.
آمارها نشان می‌دهد که میانگین مصرف آب در تهران، دو برابر استاندارد جهانی است. درحالی‌که تولید هر مترمکعب آب شرب در کشور بالغ بر ۳۰۰ هزار تومان هزینه دارد، مشترکین شهری فقط ۸ هزار تومان پرداخت می‌کنند؛ یعنی کمتر از ۳ درصد بهای واقعی. نتیجه طبیعی چنین یارانه‌ای، شکل‌گیری فرهنگی است که آب را منبعی تمام‌نشدنی می‌پندارد؛ فرهنگی که امروز، بهای آن را با خشکی سدها، جیره‌بندی احتمالی، و بحران‌های زیست‌محیطی می‌پردازیم.
این یک بحران چندبُعدی است. کاهش منابع آبی نه‌فقط امنیت زیست‌محیطی بلکه ثبات اجتماعی و اقتصادی کشور را تهدید می‌کند: در حوزه اجتماعی، هشدارها درباره احتمال قطعی گسترده آب در تابستان ۱۴۰۴، نارضایتی عمومی و مهاجرت‌ها را در پی دارد. در حوزه اقتصادی، کاهش سطح زیرکشت در بسیاری از استان‌ها، بیکاری در بخش کشاورزی و افت شدید بازده تولید محصولات غذایی گزارش شده است. در حوزه زیست‌محیطی، خشکی تالاب‌ها، فرونشست زمین در بیش از ۳۰۰ دشت، و افزایش ریزگردهای داخلی از پیامدهای مستقیم بحران آب است. و در حوزه امنیتی، بروز احتمالی تنش‌های محلی بر سر تخصیص منابع آب در استان‌هایی چون فارس، زنجان، سیستان‌وبلوچستان، و حتی تهران، پیش‌بینی می‌شود.
نورنیوز