نورنیوز-گروه اجتماعی : مدیریت زمان مؤثر برای امتحانات تضمین می‌کند که دانش‌آموزان می‌توانند ساعات کافی را به هر موضوعی اختصاص دهند، مطالب را به طور کامل مرور کنند و از استرس دقیقه نودی جلوگیری کنند.
مدیریت زمان در طول امتحانات به چیزی بیش از دوره‌های مطالعه برنامه‌ریزی شده نیاز دارد زیرا دانش‌آموزان باید از هر لحظه به طور مؤثر استفاده کنند. در این خصوص با دکتر مصطفی کوچکزایی ، روان درمانگر، مشاور و عضور فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران به گفت وگو پرداختیم.
اهمیت برنامه ریزی و مدیریت زمان
دکتر کوچکزایی معتقد است؛ برنامه ریزی و مدیریت زمان، به توان، استعداد، انرژی و شخصیت و توانمندی های درونی دانش آموز ارتباط دارد. ما هیچگاه نمی توانیم یک برنامه ریزی کلی ارائه دهیم و بگوییم همه باید از آن تبعیت کنند. خیلی افراد را دیده ایم که یک برنامه ریزی خوب و غنی برای او انجام می شود ولی یک روز و دو روز اول را انجام میدهد اما روز سوم به بعد انجام نمی دهد، حوصله ندارد.
بعد همین آدم در طول سال سه یا چهار بار برنامه ریزی می کند و در همه برنامه ریزی ها دچار ناکامی شده و درگیر این تفکر می شود که حتما من نمی توانم و ایراد از من است. این فرد در بلند مدت حس بدی نسبت به برنامه ریزی پیدا کرده و همیشه خودش را تحقیر کرده و زیر سوال می برد.
او ادامه داد: برنامه درست باید با توان دانش آموز همسو باشد، نه اینکه در رسانه ها می گویند نه آنچیزی که معلم سر کلاس می دهد. متاسفانه برخی دوست دارند رویاهایشان را به مردم القا کنند. این تفکر، تفکری غلط است. برای برنامه ریزی درست برای یک دانش آموز باید توانمندی ، هوش و ذکاوت، گیرایی و میزان یادگیری او در آموزش را بررسی کنند سپس بر اساس آن برنامه ریزی کنند.
وی در خصوص برنامه ریزی برای دانش آموزانی که تحرک پزیری بالاتری دارند گفت: برای چنین دانش آموزانی نمی توانی به او بگویید که باید بشینی و کتاب بخوانی برای او قطعا نشستن و کتاب خواندن اثر بخش نیست. این بچه باید تحرک پذیری خود را انجام دهد بعد از آن بیاید به یک میزان درست یک ساعت یا دو ساعت، به میزانی که مغز او کشش دارد بنشیند و درس بخواند.
پس برنامه ریزی و مدیریت زمان ارتباطی با شخصیت دانش آموز دارد و چقدر خوب است که والدین ضعف های شخصیتی، توانمندی، فرزندشان را بشناسند و متناسب با توان فرزنشان برنامه ریزی کنند. نه اینکه جو گیر شوند و بگویند خوب تو ساعت ۱ از مدرسه برمیگیردی و از ساعت ۱ تا ۹ شب باید بکوب درس بخوانی !
بعضی دیگر برنامه ریزی می کنند یک ساعت درس ۴۵ دقیقه استراحت این یک برنامه کلی است. ممکن است فرزند شما ۲۰ دقیقه درس بخواند نیم ساعت استراحت کند، بهره وری آموزشی بهتری نسبت به دانش آموزی که مداوم درس می خواند داشته باشد.
اهمیت برنامه ریزی در فصل امتحانات
این مشاور و روان درمانگر اهمیت برنامه ریزی در فصل امتحانات را بسیار مهم دانست و افزود: ما نمی توانیم نسبت به بعضی زمانها غفلت کنیم. بعضی زمانها حکم دقیقه نود را دارند. یعنی تو باید تمام انرژی، توانمندی، هوش ذکاوتی که داری را در عرض یک ماه تا بیست روز به همراه کل وقت و انرژی و استرست را برای درست بگذاری. منظور از استرس، استرسی است که زمینه تحرک به تو می دهد، نه استرسی که باعث کاهش بهره وری یادگیری شود.
برنامه ریزی در فصل امتحانات مثل تیم فوتبالی میماند که ۱۰ دقیقه مانده تا بازی تمام شود و باید تمام انرژی خود را بکار بگیرد تا پیروز شود. حالا آن تیمی که یک گل عقب است باید بیشتر زحمت بکشد. مثل دانش آموزی که میان ترمش را ضعیف تر بوده و یا در طول ترم درس نخوانده است.
روش های برنامه ریزی درسی در فصل امتحانات
کوچکزایی برای برنامه ریزی درسی در فصل امتحانات به دانش آموزان توصیه کرد؛ بچه ها در زمان خاصی قرار دارند یک لحظه تصور کنند که یک هدف بزرگ دارند برنامه بزرگی دارند و قرار است در عرض ۲۰ روز تمام وقت و انرژی خود را برای رسیدن به آن هدف بگذارند، از فضای گوشی، تلویزیون، بازی یک لحظه بیرون بیایند.یک لحظه به خوشان بگویند ما فقط این ۲۰ روز را می خواهیم انرژی بگذاریم برای رسیدن به هدف.
یک هدفی که دوست داری، هدفی که اثر بخشی زیادی دارد. و این بیست روز را به معنای کل زندگی خود نبینند و این زمان را بگذارند به حساب آن هدف و برنامه ریزی و خودشان با توان و شناختی که از خود دارند خودشان برنامه خود را بنویسند.
دانش آموزی که در طول روز ۵ ساعت وقت خالی داشته و فکر می کند از این میزان یک ساعت می تواند وقت مفید داشته باشد. باید آن یک ساعت را جوری برنامه ریزی کند که میزان بازدهی اش زیاد شود.
مثلا ممکن است از آن یک ساعت فقط نیم ساعت آن را درس بخواند و نیم ساعت بعد را استراحت کند. ترجیحا در زمان استراحت بهتر است از فضای مجازی دور باشند زیرا وقتی وارد فضای مجازی میشوی و برای نیم ساعت برنامه ریزی میکنی ممکن است دو ساعت درگیر شوید.
تعادل بین مطالعه و استراحت
این عضور فرهنگستان علوم پزشکی در خصوص تعادل بین مطالعه و استراحت کفت: در مورد بازه زمانی تعادل بین مطالعه و استراحت بازهم خود فرد ملاک است مثلا فرد میگوید من ۴۵ دقیقه استراحت کنم خیلی اثر بخشی بیشتری برای من دارد نسبت به زمانی که یک ساعت مطالعه کنم و ده دقیقه استراحت کنم. پس در تعادل بین مطالعه و استراحت اولین چیز باور درونی دانش آموز است.
دانش آموز باید درک کند که الان فصل امتحانات است و باید تمام انرژی خود را بگذارم. حالا که تمام انرژی خود را میگذارم باید به نحوی زمان بندی کنم که متناسب با توان و انرژی و هوش و ذکاوت و گیرایی من است و بر این اساس زمان بین مطالعه و استراحت را تنظیم کنم.
غالبا میزان مطالعه و استراحت برای هر دانش آموزی متناسب با سن رشد فرق می کند. مثلا دانش آموزی که کلاس اولی است هر ۲۵ دقیقه تا نیم ساعت استراحت، بچه هایی که کلاس چهارم و پنجمی هستند هر ۳۵ دقیقه ۲۵ دقیقه استراحت، بچه هایی که متوسطه اول هستند ۴۵ دقیقه مطالعه ۱۵ دقیقه استراحت،
بچه هایی که کلاس دهم به بالا هستند، هر یک ساعت یک ربع استراحت کنند. این زمان بندی باز هم متناسب با توان خودشان باید هماهنگ شود.چرا که تمرکز آدمها متناسب با سن رشد متفاوت می شود.