نورنیوز - گروه بین‌الملل: سرنوشت ایران در دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ ممکن است کاملاً متفاوت از دور اول ریاست جمهوری او باشد، تفاوتی که می‌تواند به سود یا به زیان تهران تمام شود.
در اقدامی غافلگیرکننده، ترامپ تاکنون چندین بار تمایل خود را برای دستیابی به توافقی جدید با ایران ابراز کرده است که آخرین مورد آن ارسال نامه به [حضرت آیت الله] علی خامنه‌ای، رهبر ایران در هفته گذشته بود که در آن خواستار «مذاکره» بر سر برنامه هسته‌ای تهران شده بود. این رویکرد ترامپ در تضاد با اولین دوره ریاست جمهوری او است که آمریکا را از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران خارج کرد.
اوایل ماه فوریه، ترامپ در گفت‌وگو با «نیویورک‌پست» گفت توافق با ایران را به بمباران «شدید» ترجیح می‌دهد. البته او پس از بازگشت به کاخ سفید، با صدور دستوری سیاست «فشار حداکثری» بر ایران را احیا کرد.
در مقابل [حضرت آیت الله] علی خامنه‌ای با رد پیشنهاد رئیس جمهور آمریکا، گفت که ایران با کشورهایی که «قلدری» می‌کنند و هدف‌شان از مذاکره «تحکم» است، مذاکره نخواهد کرد.
ایران در این روزها از یک‌سو به‌دلیل بحران فزاینده اقتصادی خود، و از سوی دیگر به علت از دست دادن متحدان منطقه‌ای خود مانند بشار اسد در سوریه، و همچنین تضعیف نیروهای نیابتی‌اش مانند حزب‌الله لبنان تحت فشار قرار دارد.
با این حال اگرچه قدرت ایران در این حوزه‌ها در این روزها نسبت به دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ به‌شدت کاهش یافته، اما قدرتش در حوزه‌ای دیگر یعنی توسعه برنامه هسته‌ای افزایش یافته است.
ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم در بالاترین سطح است، موضوعی که با واکنش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مواجه شده است. این آژانس در آخرین گزارش خود نسبت به روند غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم توسط ایران که سلاح هسته‌ای ندارد، ابراز نگرانی کرده است.
صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده «چتم هاوس» به «سی‌ان‌بی‌سی» گفت که ایران با ادامه غنی‌سازی اورانیوم در حال افزایش قدرت چانه‌زنی خود در مذاکرات است. بنا به گفته او، این تاکتیک می‌تواند به‌عنوان یک امتیاز از سوی ایران در هر توافق آینده مطرح شود.
ایران اگرچه تاکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است اما بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی میزان غنی‌سازی اورانیوم در ایران به ۶۰ درصد رسیده، رقمی که به‌طور چشمگیری بالاتر از محدودیت تعیین‌شده در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است و تنها یک گام تا سطح خلوص ۹۰ درصد که برای تولید سلاح هسته‌ای مورد نیاز است، فاصله دارد.
بنا به گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشورهایی میزان غنی‌سازی اورانیوم خود را به سطح ۶۰ درصد می‌رسانند که در حال ساخت بمب هستند.
بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، ایران متعهد شده است که میزان غنی‌سازی اورانیوم خود را در سطح ۳.۶۷ درصد و حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم محدود کند. «Energy Intelligence» در گزارشی به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشت ایران اکنون نزدیک به ۲۲ برابر این میزان، اورانیوم ذخیره کرده است. در همین حال، ترامپ احتمال حملات نظامی آمریکا یا رژیم صهیونیستی علیه ایران را برای جلوگیری از ساخت بمب هسته‌ای رد نکرده است.
بی‌اعتمادی متقابل
بیژن خواجه‌پور، اقتصاددان و مدیرعامل شرکت مشاوره «Eurasian Nexus Partners» مستقر در وین بر این نظر است که گرایش غالب در ایران به‌‌سمت دستیابی به یک توافق برای رفع تحریم‌ها است.
مشکل
خواجه‌پور به «سی‌ان‌بی‌سی» گفت: «در هر دو طرف بی‌اعتمادی عمیقی نسبت به یکدیگر وجود دارد. به‌ویژه، ماجرای علنی زلنسکی در دفتر بیضی کاخ سفید به ایرانیان یادآوری کرده است که اعتماد به هرگونه توافق احتمالی با دولت ترامپ دشوار خواهد بود.».
او در ادامه گفت: «از سوی دیگر، رفع یا کاهش تحریم‌ها برای مسیر آینده اقتصاد ایران ضروری است.»
این در حالی است که بنا به گفته بهنام بن‌طالبلو، پژوهشگر ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، ترامپ اکنون نسبت به زمانی‌که در سال ۲۰۱۷ به کاخ سفید وارد شد، اهرم‌های فشار بسیار بیشتری برای استفاده در مقابل ایران دارد.
او در این خصوص به تضعیف برخی از نیروهای نیابتی ایران در منطقه توسط رژیم صهیونیستی، و همچنین مشکلات ساختاری و تحریم‌های مستمر آمریکا علیه تهران که اقتصاد ایران را در وضعیت ضعیفی نگه داشته است، اشاره کرد.
طالبلو به «سی‌ان‌بی‌سی» گفت در حال حاضر ایران تنها اهرم فشار برای چانه‌زنی در مذاکرات را برنامه هسته‌ای خود می‌داند.
آیا تهران به دنبال خرید زمان است؟
طالبلو در مورد مخالفت رهبر ایران با مذاکره تحت فشار، بر این نظر است که «ایران همیشه تا زمانی که بگوید بله می‌گوید نه.» او همچنین تأکید کرد که ایران به غنی‌سازی اورانیوم و افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود ادامه خواهد داد، زیرا «می‌خواهد» سلاح هسته‌ای داشته باشد.
بنا به گفته او، «تهران می‌خواهد ترامپ را در مذاکرات به دام بیندازد، چه به‌طور مستقیم و چه از طریق میانجی‌گری روسیه.»
او گفت: «این سیاست برای حل مساله هسته‌ای نیست، بلکه برای کاهش فشار حداکثری و ایجاد موانع در برابر حمله احتمالی رژیم صهیونیستی یا آمریکا به ایران است.»
بنا به گفته صنم وکیل از اندیشکده «چتم هاوس»، ایران به‌جای انتخاب میان رسیدن به توافق یا عدم توافق، احتمالاً گزینه سوم را انتخاب کرده و آن، خریدن زمان است.
او گفت این کار هم برای افزایش اهرم‌های فشار است تا قدرت چانه‌زنی خود را در مذاکرات بیشتر کند، به‌ویژه در زمانی که کشورهای غربی و منطقه‌ای ایران را ضعیف می‌بینند، و هم برای درک بهتر از اولویت‌ها و شرایط ترامپ برای مذاکرات است.
صنم وکیل گفت ایران از یک طرف از مذاکرات با اروپا به‌عنوان ابزاری برای خرید زمان استفاده می‌کند تا مانع بازگشت تحریم‌ها شود و از طرف می‌خواهد درهای مذاکرات را همچنان باز نگه دارد.