نورنیوز-گروه سیاسی: در سیاست و مدیریت دولتی، استراتژی واسازی وفاق اغلب به این معناست که گروه‌ها و سازمان‌ها بر روی اهداف و منافع مشترک خود تمرکز می‌کنند، به جای اینکه بر اختلافات تأکید کنند. این امر به ویژه در جوامع پیچیده و متنوعی که در آن گروه‌های مختلف با منافع متفاوت به هم پیوسته‌اند، اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در جوامع غیردموکراتیک از واسازی برای بی‌اهمیت جلوه دادن گفتمان دولت مستقر استفاده می‌شود.اگر واسازی معنای تخریب را هم در خود داشته باشد، این تخریب زمانی تسریع می‌شود که از درون انجام شود .
در چنین اوضاعی گفتمان‌های اصلاح‌گرانه هم‌نگاهشان پوپولیستی می‌شود و هر چیزی را می‌توان اثبات کرد، اثبات کرد که شخصی غنی در واقع فقیر است، زمین‌خواری بزرگ مومن است، قدرت اول جهان پوشالی است و در نهایت اینکه، حتی اگر استبداد در حد خفقان و خفگی باشد و تو توان و نای برداشتن یک قدم کوچک را هم نداشته باشی، باید بدانی و بفهمی که «خواستن توانستن است». واسازی صرفا مفهومی سلبی نیست و معنایی ایجابی نیز دارد.
واسازی خراب کردنِ آجر به آجر یک ساختمان و در همان زمان ساختن دوباره آن است. در این خراب کردن و ساختن، شالوده ساختمان و شکاف‌ها و ناپایداری‌هایش- که همواره زیرِ نمای به ظاهر مستحکم آن پنهانند- بر ما عیان می‌شوند شبیه واسازی که در دولت وفاق اتفاق افتاده است و قطعا از نوع سلبی‌است که آجر به آجر ساختار دولت توسط خود دولت خراب می‌شود.
در نظر بگیرید استانی را که مقام عالی دولت یعنی استاندار تحت واسازی وفاق، شخصی انتخاب شود که نه تنها گفتمان دولت را قبول ندارد بلکه شب‌ها در اردوگاهی خیمه می‌زند که برای براندازی و ناکارآمدی دولت نقشه می‌کشند. علاوه برآن نمایندگانی که کار نمایندگی را رها کرده و تاچینش آبدارچی اداره مداخله می‌کنند، بدتر از آن نهادهای انقلابی و امنیتی که ساز خود را می‌زنند و قس علی هذا...لذا به لحاظ کارکردگرایی و همبستگی درونی این نوع دولتی که یکپارچه نیست به قول خراسان‌جنوبی‌ها مانند «قروت جت» می‌ماند.
در اصطلاح محلی خراسان‌جنوبی به کشک «قروت» می‌گویند و قروت جت به قروتی گفته می‌شود که توسط دوره‌گردهایی که درب منازل گدایی می‌کنند و از منزل 10 تا 15 کشک می‌گیرند و کشک هر منزل با دیگری فرق می‌کند، این کشک هنگام ساییدن چون محصول چند دیگ مختلف هست در خرد شدن همسان نیست و بدمزه است لذا اصلا خریدار ندارد و ارزان‌ترین نوع کشک است.
لذا از منظر پدیدارشناسی اگر در مفاهمه دولت – ملت در بعد استراتژی واسازی پیوند معنایی ایجاد نشود، عن‌قریب به تخاصم اجتماعی مبدل خواهد شد. پیشبرد اهداف و برنامه‌های دولت زمانی در مسیر گفتمان قرار می‌گیرد که حداقل در سه بعد از ابعاد 7گانه پیش روی استراتژی وفاق اگر نگوییم به‌طور مطلق، بلکه نشانه‌هایی از واسازی وفاق پدیدار باشد تا کارآمدی دولت وفاق مسجل شود.
نخست، ایجاد فهم مشترک: در ابتدا باید گروه‌ها یا طرف‌های مختلف مقابل دولت وفاق به این درک مشترک رسیده باشند که سیاست فقط شرقی و نه غربی به نفع مملکت نیست، ایجاد حصار سخت، عدم ارتباط با دنیا، دشمن‌تراشی و نفی نظام‌های سیاسی کارآمد همانطور که در چهل و اندی سال راه به‌جایی نبرده اکنون نیز راه به‌جایی نخواهد برد.
دوم، پذیرش واقعیت‌ها و دوری از شعارهای آرمانگرایانه: در فرآیند واسازی وفاق، نباید واقعیت‌ها نادیده گرفته شوند. در کنفرانس امنیتی 2025مونیخ، هیوسگن، رییس کنفرانس امنیتی مونیخ، هنگام سخنرانی اختتامیه با چشمانی پر اشک جلسه را ترک کرد، خیلی‌ها آن را اشک احساسی خواندند اما این جمله وی که، شاید ارزش‌های اخلاقی ما دیگر با امریکایی‌ها یکی نباشد حاکی از حکایت دیگری است. در مجموع، تحولات اخیر نشان‌دهنده تغییرات جدی در روابط بین‌الملل، به ویژه در عرصه روابط امریکا و روسیه و شکاف‌های جدید میان ایالات متحده و اروپا است. هویت بخشی به گفتمان دولت: برای اینکه وفاق واقعی و پایداری شکل گیرد، در تمام دنیا حتی کشورهای غیر دموکراتیک، جناح پیروز برای پیشبرد اهداف و پیاده کردن سیاست‌های خود ازهمفکران خود استفاده می‌کند.این پدیده نادری است که با شعار‌تخصص‌گرایی، مخالفین سرسخت توسعه یافتگی را در کلیدی‌ترین پست‌های سازمانی به‌کار می‌گیرد که انتظار سقوط اتوبوس دولتش را به ته دره آرزو می‌کنند.
مداخله خاموش در ناکارآمد جلوه دادن دولت پزشکیان رو به افزایش است، گلوگاه‌های امنیتی مانع حضور نخبگان در دولت می‌شوند و به بهانه‌های مختلف از ورود افراد متخصص و همسو با دولت جلوگیری می‌نمایند.دولت پزشکیان دولت نخبگانی است و باید پیروزی خود را مدیون طبقه متوسط و نخبگان بداند، شک نکنید که با این فرمان، چینش نیروهای مخالف، گفتمان دولت در تمامی نهادهای دولتی خصوصا آموزش و پرورش، اگر در یک چرخش 180 درجه شخص دکتر پزشکیان مداخله هژمونیک نکند خیلی زود به سرنوشت دولت دوم روحانی و دولت سیزدهم دچار خواهد شد.
*دکترای تخصصی علوم سیاسی- پژوهشگر و تحلیلگر مسائل سیاسی
اعتماد