نورنیوز -گروه بین الملل: روز جمعه سمت مصری گذرگاه رفح صحنه راهپیمایی اعتراضی هزاران مصری در مخالفت با پیشنهاد ترامپ برای کوچاندن ساکنان نوار غزه بود.
اما جالب اینجاست که این اعتراضات را نه اخوان‌المسلمین و نه بقیه مخالفان نظام حاکم بر مصر، بلکه احزاب طرفدار این نظام و رئیس جمهور عبدالفتاح سیسی همچون حزب «مستقبل وطن» و «حماةالوطن» برگزار کردند.
این احزاب هزاران شهروند مصری را از استان‌های دلتا به استان سینای شمالی و گذرگاه رفح در مرز باریکه غزه منتقل کردند و آن‌ها با حمل پرچم‌های مصر و فلسطین و پارچه نوشته‌هایی با مضمون «نه به کوچ اجباری» و «نه به ظلم به بی‌گناهان» و «نه به نابودی آرمان فلسطین» واکنش نشان دادند.
دولت مصر و شخص سیسی پس از طرح پیشنهاد ترامپ سریعا علیه آن موضع گرفتند. امروز هم نشست شش جانبه وزرای خارجه عربستان، اردن، قطر، امارات، مصر و دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین در قاهره برگزار و در بیانیه پایانی آن بر مخالفت قاطع با هر گونه طرحی برای کوچاندن فلسطینی‌ها تاکید شد.
این تحرکات فشرده مصر منعکس‌کننده نگرانی جدی قاهره نسبت به طرح ترامپ برای کوچاندن ساکنان نوار غزه و همچنین اقدامی سریع برای در نطفه خفه کردن آن است. اما تحرک مهم‌تر و قابل توجه و تامل راه‌اندازی اعتراضات مردمی مصری در مخالفت با این طرح ترامپ است؛ زیرا که اساسا حکومت مصر مجوز تظاهرات و اعتراض ولو در واکنش به مسائل خارجی را نمی‌دهد. گویا سیسی به این جمع‌بندی رسیده است که در کنار اتخاذ مواضع سیاسی و تحرکاتی دیپلماتیک اما تنها با کشاندن مردم به خیابان و اعطای بعد مردمی به مخالفت خود با طرح کوچ اجباری ساکنان باریکه غزه به مصر است که می‌تواند در مقابل ترامپ بایستد و او را مجبور به عقب‌نشینی از این خواسته خود کند.
یک روی دیگر این ماجرا این است که شاید بتوان با قلع و قمع بر ملتی حکومت کرد و این حکمرانی هم سال‌ها ادامه یابد، اما بدون حمایت این ملت نمی‌توان با خطرها و تهدیدهای وجودی خارجی مقابله کرد. در واقع این درکی است که حکومت مصر به آن رسیده است.
در این میان اما با توجه به محبوبیت آرمان فلسطین در مصر و تهدید ناشی از کوچ اجباری ساکنان نوار غزه برای امنیت ملی این کشور، اجماعی مصری در مخالفت قاطع با طرح ترامپ وجود دارد و مصری‌ها چه طرفداران حکومت چه مخالفان آن در این خصوص آمادگی ریختن یکپارچه به خیابان را دارند؛ اما چنین تظاهرات عظیمی هم خالی از اشکال برای حکومت مصر نیست؛ از این جهت که امکان دارد از کنترل خارج و به شعارهای دیگری نیز علیه خود آن کشیده شود.
به همین علت فعلا احتمالا دولت مصر به همین اعتراضات در مرز غزه اکتفا کند، اما اگر ترامپ برای اجرای طرح خود مصمم‌تر و جدی‌تر شود، بعید نیست که سیسی بخواهد همه موافقان و مخالفان خود را به خیابان بکشاند و شهرهای مصر عرصه تظاهرات تاریخی بی‌سابقه‌ای شوند.
البته چنان که برخی تحلیل‌گران اسرائیلی هم گفته‌اند طرح ترامپ برای کوچاندن ساکنان غزه قابلیت اجرا ندارد. چه بسا تصویر بازگشت آوارگان فلسطینی از جنوب نوار غزه به ویرانه‌های منازل خود در شمال این منطقه نیز رساترین دلیل بر غیر قابل اجرا بودن این کوچاندن باشد که دبیر کل سازمان ملل آن را «پاکسازی نژادی» توصیف کرد.
در همین حال هم حتی هزاران فلسطینی که قبل از جنگ به خارج از نوار غزه رفته بودند، هم اکنون در العریش مصر در انتظار بازگشایی گذرگاه رفح برای بازگشت به نوار غزه ویران شده هستند؛ چه رسد به این که ساکنان این منطقه بخواهند ترک دیار کنند و به گفته برخی کنشگران فلسطینی اگر مرزها باز شود آوارگان فلسطینی در خارج هم به این منطقه باز می‌گردند.
امروز هم ترامپ با سیسی در این باره تلفنی گفتگو کرده است. آنگونه که برخی منابع می‌گویند ترامپ تلاش کرده است با این حربه همتای مصری خود را قانع کند که انتقال فلسطینی‌های ساکن غزه موقتی و صرفا برای دوره بازسازی این منطقه است.
اما بعید است که کسی این توجیه و بهانه را بپذیرد؛ اگر واقعا دغدغه بازسازی غزه در میان بود که راه‌حل‌های منطقی زیادی جز کوچاندن آن‌ها وجود دارد. اما اگر هم فرضا عزمی برای بازگرداندن آن‌ها در کار باشد، باز انتقال‌شان با هدف بازسازی این منطقه نیست، بلکه هدف با خاک یکسان کردن کل آن و استفاده از هزاران بمب سنگرشکن دیگر است که شاید تونل‌های حماس و نیروهایش نابود شوند. بعید نیست ترامپ همین را هم به سیسی گفته باشد که او را قانع کند.
اینجا مقاومت مصر در کنار مخالفت مردم غزه تعیین‌کننده است؛ از این جهت که اگر مصر کوتاه بیاید، بعید نیست که ترامپ بخواهد برای مجبور ساختن ساکنان غزه به کوچ، مانع ارسال هر نوع کمکی به این منطقه شود و از سلاح گرسنگی و قطحی استفاده کند.
در کل دورنمای روشنی برای اجرای طرح ترامپ وجود ندارد.
*کارشناسی مسائل بین الملل