تهدیدهای ترامپ علیه بریکس؛ نگرانی از تداوم افول دلار

نورنیوز-گروه بین الملل: این اقدام آمریکا بار دیگر چالش آمریکا با چندجانبه‌گرایی اقتصادی را نمایان می کند. او با تهدید تعرفه‌های تجاری تلاش دارد کشورها را از کنار گذاشتن دلار منصرف کند. اما بریکس، با عضویت ۹ کشور و افزایش درخواست‌ها برای پیوستن، به جایگاهی رسیده که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. آیا این ائتلاف در مسیر تضعیف سلطه اقتصادی آمریکا است یا تنها یک تهدید زودگذر تلقی می‌شود؟

اظهارات اخیر دونالد ترامپ علیه بریکس نشان‌دهنده نگرانی آمریکا از تضعیف یکجانبه‌گرایی اقتصادی‌ این کشور است. او تهدید کرده که کشورهایی که دلار را کنار بگذارند، با تعرفه‌های سنگین مواجه خواهند شد. اما بررسی ساختار بریکس نشان می‌دهد که این ائتلاف با افزایش تعداد اعضا و تدوین سیاست‌های مالی مستقل، به یک نیروی مهم در نظام اقتصادی جهانی تبدیل شده است. نشست اخیر بریکس در کازان، تصمیمات مهمی همچون توسعه سیستم پرداخت مستقل، افزایش مبادلات با ارزهای ملی، و ایجاد بانک توسعه جدید را تصویب کرد. این اقدامات نشان می‌دهد که بریکس نه‌تنها در مسیر کاهش وابستگی به دلار است، بلکه به الگویی برای سایر کشورها تبدیل شده است. بنابراین، تهدیدهای ترامپ بیش از آنکه نشانه قدرت آمریکا باشد، سندی بر موفقیت بریکس در ایجاد یک نظم اقتصادی جدید و چندجانبه است.

بریکس و کاهش وابستگی به دلار

یکی از اهداف کلیدی بریکس، کاهش وابستگی به دلار در تجارت جهانی است. اعضای این ائتلاف دریافته‌اند که تسلط دلار بر مبادلات مالی، ابزاری در دست آمریکا برای تحریم و فشار اقتصادی است. به همین دلیل، در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند از طریق تقویت ارزهای ملی خود، سیستم‌های پرداخت جایگزین و همکاری‌های اقتصادی مستقل، وابستگی به دلار را کاهش دهند.

نشست اخیر این گروه در کازان، بر ایجاد یک سیستم پرداخت مستقل تحت عنوان «پل بریکس» تأکید داشت. این سیستم، که در تقابل مستقیم با دلار آمریکا قرار دارد، به کشورهای عضو امکان می‌دهد با ارزهای ملی خود مبادله کنند. این استراتژی هم در مبادلات دوجانبه، مانند تجارت ایران و روسیه یا چین و روسیه، و هم در سطح گسترده‌تر بریکس از طریق تلاش برای ایجاد یک ارز مشترک، دنبال می‌شود.

افزایش حجم مبادلات میان اعضا نیز نشان‌دهنده حرکت عملی به سمت این هدف است. برای مثال، چین اعلام کرده که تجارت این کشور با سایر اعضای بریکس در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۶۵۳ میلیارد دلار رسیده است. این روند، نه‌تنها سلطه دلار را کاهش می‌دهد، بلکه بستر را برای یک نظام مالی چندقطبی‌تر فراهم می‌کند.

جایگاه بریکس در اقتصاد جهانی

اعضای بریکس از نظر منابع طبیعی و توانمندی‌های صنعتی، مکمل یکدیگر هستند. ایران و روسیه تأمین‌کنندگان اصلی انرژی و چین و هند قطب‌های صنعتی این ائتلاف به‌شمار می‌روند. همکاری میان این کشورها در حوزه‌هایی همچون فولاد، صنایع شیمیایی و نساجی می‌تواند به تقویت موقعیت بریکس در اقتصاد جهانی کمک کند. همچنین، این گروه با دارا بودن بیش از ۲۰ درصد از حجم کل تجارت جهانی، به یک نیروی تأثیرگذار تبدیل شده است.

اقدامات بریکس برای مقابله با سلطه اقتصادی آمریکا

بریکس در سال‌های اخیر، نه‌تنها از نظر سیاسی بلکه در حوزه اقتصادی نیز اقدامات راهبردی قابل‌توجهی را برای مقابله با سلطه اقتصادی آمریکا در پیش گرفته است. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، ایجاد بانک توسعه جدید بود که به‌عنوان جایگزینی برای صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی مطرح شده است. این بانک می‌تواند کشورهای در حال توسعه را از وابستگی به وام‌های غربی که اغلب همراه با شروط سیاسی است، رها کند.

همچنین، توافقات مالی بین اعضا برای استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری، به‌تدریج دلار را از بسیاری از معاملات حذف کرده است. به موازات این روند، اعضای بریکس در تلاش‌اند تا سیستم‌های مالی جایگزینی برای سوئیفت ایجاد کنند. روسیه و چین از سال ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸ سامانه‌های داخلی خود را برای جایگزینی سوئیفت راه‌اندازی کرده‌اند و اکنون، پلتفرم «پل بریکس» به‌عنوان یک گزینه جدی مطرح شده است. این پلتفرم می‌تواند مزایایی مانند تسهیل تجارت اعضا، کاهش تأثیر تحریم‌های غرب و تقویت استقلال اقتصادی کشورهای در حال توسعه را به همراه داشته باشد.

این اقدامات، نشان‌دهنده رویکرد عملی بریکس برای ایجاد یک نظم مالی چندجانبه است که دیگر تحت کنترل آمریکا نباشد. تصمیمات اخیر در نشست کازان، نظیر گسترش سواپ ارزی میان اعضا، نه‌تنها به کشورهای عضو در شرایط بحران مالی کمک می‌کند، بلکه به‌مرور نقش دلار را در اقتصاد جهانی کاهش می‌دهد.

تهدیدهای ترامپ علیه بریکس، بیش از آنکه نشانه قدرت اقتصادی آمریکا باشد، بیانگر هراس این کشور از تغییر نظم مالی جهانی است. بریکس با اقدامات خود، نه‌تنها در مسیر کاهش سلطه دلار گام برداشته، بلکه به یک مدل موفق برای دیگر کشورها تبدیل شده است. رشد تجارت میان اعضا، توسعه نظام مالی مستقل و افزایش تقاضا برای پیوستن به این گروه، نشان‌دهنده آن است که جهان به‌سوی یک نظم اقتصادی جدید در حال حرکت است. با تقویت این روند، یکجانبه‌گرایی اقتصادی آمریکا بیش از پیش به چالش کشیده خواهد شد و بریکس می‌تواند به یک قطب اقتصادی مستقل و تأثیرگذار در آینده جهان تبدیل شود.