نورنیوز-گروه بین الملل: بسیاری از رسانه‌های ترکیه از این موضوع خبر داده‌اند که رفتار نرم و منعطف چند روز پیش رفیق تندروی اردوغان یعنی دولت باغچلی با نمایندگان کُرد در پارلمان، نشانه‌ای از احتمال دُور جدیدی از مذاکرات صلح است.
این روزها در ترکیه، بسیاری از تحلیلگران سیاسی درباره این موضوع صحبت می‌کنند که دولت اردوغان و اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، نقشه راه جدیدی برای پایان دادن به تنش و درگیری با گروه تروریستی پ.ک.ک، ترسیم کرده است.
آنان معتقدند که علاوه بر بحران اقتصادی، وضعیت نامعلوم روابط آتی بین آنکارا – دمشق، اردوغان را به این نتیجه رسانده که باید دوباره با عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک وارد مذاکره شود.
پس از طرح گسترده احتمال آغاز دُور جدیدی از مذاکرات صلح، اردوغان نیز در بازگشت از سفر بالکان و در داخل هواپیما، درباره کردها سخنانی بر زبان آورد که حاکی از همدردی و انعطاف بود.
او درباره مناطق کردنشین ترکیه گفت: «دولتمران و مقامات امنیتی ما قبلاً سالها در چندین استان کشور، به خاطر تکلم به زبان مادری، هموطنان ما را مجازات کردند و صحبت کردن به زبان کُردی را ممنوع کردند. ولی ما نشان دادیم که برادری و وحدت ما در این کشور، موضوعی حیاتی و ارزشمند است و آن باورها و رفتارهای غلط را به چالش کشیدیم».
چندین روزنامه چاپ آنکارا از جمله روزنامه‌های قرار و اورنسل، اعلام کردند که سخنان اردوغان نیز تازگی و انعطاف خاصی دارد و احتمالاً قرار است دوباره با کردهای مخالف مذاکره کند.
ماجرا از کجا آغاز شد؟
دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی گرا، یک سیاستمدار تندرو راست افراطی است که قبلاً، بارها اردوغان را به اتهام مذاکره با کردها، به خیانت و کمک به تجزیه ترکیه متهم کرده بود. اما حالا چند سال از تاسیس ائتلاف جمهور سپری شده و باغچلی، مهمترین شریک سیاسی اردوغان است.
در نتیجه کلیه رفتارها و گفتارهای باغچلی اهمیت سیاسی بالایی دارد و واقعیت این است که اردوغان قبل از اتخاذ هر تصمیمی با او مشورت و رایزنی می‌کند و به اصطلاح، بدون رضایت باغچلی، آب نمی‌خورَد.
چند روز پیش در صحن علنی پارلمان ترکیه، در حالی که دولت باغچلی به سمت کرسی خود می‌رفت، راهش را کج کرد و مهربانانه با نمایندگان کُرد حامی اوجالان و مخالف دولت دست داد و سلام و احوالپرسی کرد. آنان عضو حزب دموکراسی و برابری (دمپارتی) هستند و این حزب، به عنوان مهمترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه شناخته می‌شود.
پیش از این، باغچلی و نمایندگان حزب او، ترجیح می‌دادند از مسیری رد شوند که با نمایندگان کُرد روبرو نشوند اما این بار باغچلی، عامدانه و در حالی که دوربین شبکه‌های تلویزیونی و خبرنگاران روی او زوم کرده بودند، با کردهای مخالف اردوغان، سلام و احوالپرسی طولانی کرد و پس از یک بگو بخند بی‌سابقه، به سمت کرسی خود رفت. این اتفاق، مانند یک بمب خبری توجه افکار عمومی ترکیه را به سوی خود جلب کرد. چرا که سالهاست مذاکرات صلح بین دولت ترکیه و گروه تروریستی پ.ک.ک متوقف شده است.
واکنش نمایندگان کُرد چه بود؟
نمایندگان کُردِ هوادار اوجالان و مخالف اردوغان، سلام و احوالپرسی دولت باغچلی را یک رویداد سیاسی مهم تلقی کرده و در مصاحبه با رسانه‌ها اعلام کردند که آنان از منظر نشانه شناسی سیاسی، چنین رفتاری را بی‌معنی و پیش پاافتاده تلقی نمی‌کنند و امیدوارند هر چه زودتر، دُور جدید مذاکرات صلح آغاز شود.
سزایی تمللی از نمایندگان دَمپارتی به رسانه‌ها گفت: «اگر دولت به دنبال مذاکرات صلح باشد، حزب ما آماده است تا با همه ظرفیت سیاسی خود وارد میدان شود و به عنوان کنشگر اصلی، مذاکره را پیش ببرد».
هنوز 24 ساعت از انتشار سخنان سزایی تمللی نگذشته بود که درپشت پرده، سران گروه تروریستی پ.ک.ک از کوهستان قندیل، واکنش او را زیر سوال بردند و از او خواستند مواضع خود را اصلاح کند.
چنین شد که تمللی همراه با یکی از نمایندگان زن یعنی گلستان قلیچ کوچیغیت، یک کنفرانس مطبوعاتی در پارلمان ترکیه ترتیب داد و خطاب به رسانه‌ها گفت: «اگر دولت به دنبال مذاکره است، باید بداند که مخاطب و طرف اصلی او جناب عبدالله اوجالان است. لذا باید هر چه زودتر هیات خود را به زندان جزیره ایمره آلی اعزام کند تا سلاح‌ها بر زمین گذاشته شود. 44 ماه است که اوجالان اجازه نداشته با وکیل و خانواده خود ملاقات کند. اما حالا این یک فرصت برای ترکیه است. ما فکر می‌کنیم که نقش تسهیل‌کننده و تلاش‌های اوجالان برای برقراری صلح نباید هدر رود. این یک فرصت برای ترکیه است.»
به عبارتی روشن، شورای رهبری پ.ک.ک، سریعاً مداخله کرد و اجازه نداد که نمایندگان کُرد زیر سقف پارلمان، خود را به عنوان مدیر و متولی مذاکره معرفی کنند.
باغچلی دوباره خشمگین شد
پس از انتشار سخنان تمللی درباره ضرورت توجه به نقش اوجالان در مذاکرات صلح، دولت باغچلی با خشم و عصبانیت در یک نطق رسمی به این پیشنهاد واکنش نشان داده و گفت: «من حاضرم در هر محیطی حول ارزش‌های اساسی و مشترک به خاطر منافع عالی جمهوری ترکیه، دست سلام و دوستی خود را دراز کنم، اما هرگز کسانی را نمی‌بخشم که این رفتار انسانی ما را به شکلی دیگر تفسیر کنند. می‌خواهم واضح بگویم، سیاست و تروریسم، نمی‌توانند در یک کادر قرار گیرند. ما پ.ک.ک و اوجالان را تروریست می‌دانیم و هیچ قصدی برای مذاکره نداریم. حزب دمپارتی باید تکلیف خود را روشن کند و به عنوان حزبی متعلق به جامعه ترکیه رفتار کند و نه به عنوان مطیع دستورات فرماندهان تروریست».
باغچلی که برخلاف اردوغان به جای عبارت «برادرانِ کُرد» از اصطلاح «برادرانِ کُردتبار» استفاده می‌کند، در ادامه گفت: «برادران کُرد تبار من هیچ اشتراک و شباهت و ارتباطی با سازمان تروریستی تجزیه طلب پ.ک.ک ندارند. این به نفع همه است که حزب دمپارتی در این مورد به خود بیاید. ترک‌ها و کردها با هم برادرند، هرکس مداخله کند و مشتاق براندازی باشد، به عنوان سلول سرطانی قلمداد شده و محکوم به نابودی است. تصمیم حزب دمپارتی که اراده خود را به این گروه تروریستی سپرده، با ماهیت و اخلاقِ سیاسی ناسازگار است و با ساختار سیاسی آزاد و مستقل تضاد دارد».
باغچلی در ادامه درباره نقش اوجالان نیز گفت: «این سرکرده تروریست، وقتی که در سال 1999 میلادی دستگیر و به ترکیه منتقل شد، اعلام کرد که برای هر نوع همکاری با دولت ترکیه حاضر است. حالا وقت آن فرا رسیده که خود او، به طرز یکطرفه، انحلال آن گروه تروریستی را اعلام کند. اما هیچ کسی انتظار نداشته باشد که دولت ما با تروریست‌ها پشت میز مذاکره بنشیند. حتی خیال چنین چیزی را در سر نپرورانند. ما دست خود را برای اتحاد و برادری دراز کردیم و نه برای مذاکره. درهای ما به روی هر کسی که این پرچم و این کشور را مال خود می‌خواند باز است. بیایید متحد باشیم».
نخبگان کُرد چه می‌گویند؟
یکی از سیاستمداران قدیمی کُرد به نام اورهان میر اوغلو، در سال 2012 میلادی، کتابی به نام «تدفین تفنگ ها» نوشت و نقشه راه ضرورت صلح بین ترکیه و پ.ک.ک را ترسیم کرد.
اردوغان نیز در یک مصاحبه زنده تلویزیونی، محتوای این کتاب را ارزشمند و انسانی دانست و رسماً اعلام کرد که دُور جدیدی از مذاکرات صلح را آغاز کرده و هاکان فیدان رییس وقت سرویس اطلاعاتی میت را برای مذاکره با اوجالان به زندان ایمره آلی فرستاده است.
پس از این سخن اردوغان، اوجالان به نیروهای پ.ک.ک دستور داد که مرزهای ترکیه را ترک کنند و چنین شد که طولانی‌ترین دوره مذاکرات صلح آغاز شد. اما در سال 2014 میلادی، نیروهای پ.ک.ک در صدد آن برآمدند که دو شهر کوچک مناطق کردنشین ترکیه را اشغال کنند. دولت به تندی به این اقدام واکنش نشان داد و بدین ترتیب دوران آتش بس به پایان رسیده و جنگ مجدداً شعله ور شد.
اورهان میر اوغلو، درباره سخنان باغچلی و واکنش کردها گفته است: «هم سخنان جناب باغچلی و هم سخنان رییس جمهور را مهم می‌دانم. اما واقعیت این است که آنان دلیلی نمی‌بینند با پ.ک.ک مذاکره کنند. قدرت سلاح و تهدید شاخه نظامی پ.ک.ک، نباید موضوع چانه زنی روی میز باشد. چرا که در این صورت، اراده‌ای برای راه حل مدنی و دموکراتیک از این وجود نخواهد داشت. پ‌ک‌ک دیگر خطری برای ترکیه در داخل نیست، اساساً فکر نمی‌کنم سلاحی برای تحویل به اینجا داشته باشد».
میر اوغلو در ادامه گفته است: «اگر چه دمپارتی، اوجالان را به عنوان طرفِ مذاکره معرفی کرده اما واقعیت این است که بر اساس تجارب پیشین، این خود سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل هستند که می‌خواهند درباره همه چیز تصمیم بگیرند. مثلاً دیدید که جناب صلاح الدین دمیرتاش می‌خواست همسرش باشاک خانم در حوزه انتخابیه استانبول نامزد انتخابات شود. اما پ.ک.ک اجازه نداد. در نتیجه الان، قبل از هر چیزی، لازم است که حزب دمپارتی تکلیف خود را روشن کند و به جای آن که مسیر ایمره آلی و قندیل را نشان دهد، موقعیت خود را درک کند و بداند کجای بازی است».
آگاهان سیاسی بر این باورند که پروژه اصلی اردوغان و باغچلی، تشویق نمایندگان کُرد به مشارکت در روند تغییر و اصلاح قانون اساسی است و تلاش برای مذاکره با پ.ک.ک، موضوعیت ندارد.
نورنیوز