پیچیدگی مرکب

راه ابریشم، یکی از قدیمی‌‌‌ ترین نظم‌‌‌های اقتصادی جهان است که از چین تا دریای مدیترانه و شمال آفریقا را در برمی‌‌‌ گرفت. ایران، یکی از سرزمین‌‌‌هایی بود که در قلب این کریدور تجاری قرار داشت و بر این اساس بود که بازرگان جزیره کیش هم می‌‌‌ دانست که کدام کالا در کدام سرزمین ارزشمند است و هم می‌‌‌دانست که مسیر ترانزیتی‌‌‌ اش کجاست؛ به بیان تخصصی، تاجری که در مسیر راه ابریشم به داد و ستد مشغول بود با مفاهیم امروزی اقتصاد مانند «ژئواکونومیک»، «تراز تجاری»، «مزیت نسبی» و خلق ثروت برای خودش و سرزمینش آشنا و به قواعد دنیای بازرگانی آگاه بود.

دکتر «حمیدرضا فرتوک‌زاده» اقتصاددان و مُبدِع مفهوم «پیچیدگی مرکب» گفت: پیچیدگی مرکب همان گره کوری است که سالیان سال اقتصاد ایران را بیمار و گرفتار کرده است. اقتصاد ایران علاوه بر واگرایی بیرونی و تحمیلی، در تله خودساخته­‌ای گیر افتاده است و در تله شاکله خودش به خودش مبتلا شده است.